Chơi chữ, nói lái và những vần thơ bất hủ trong văn chương Việt Nam.

[TonNuJacqueline]

Bác Vân Nương ơi, Jackie nhớ câu: Hẹn cùng chàng Thiểm Tây năm ấy chỉ có mỗi một câu không biết ở đâu ra. Nhưng Jackie muốn nói là Thiểm Tây có đã lâu lắm rồi. Tân Cương chỉ là tên mới có đây sau khi tàu nó chiếm đất của người Duy Ngô Nhĩ.

Nên Thiểm Tây và Tân Cương là hai lãnh thổ hoàn toàn khác nhau. Không biết Jackie hiểu có đúng không. Cám ơn bác.

Bác kể chuyện Trác Văn Quân hay quá. Bác kể luôn chuyện Thôi Oanh Oanh nghe bác ơi.

Nhận định cuả bác Forexnews thật là thâm thuý, thấu đáo.
Hoan hô bác .

Bây giờ xin phép quí vị rẽ ngang một chút xíu nói về

Giai Thoại Trác Văn Quân
và Tư Mã Tương Như

Điển Tích Truyện Kiều - Tràng Khanh.
Phương Tây có Casanova, có Don Juan., nhưng đào hoa, đa tình e còn thua xa Tống Ngọc, Tràng Khanh..

Sớm đưa Tống Ngọc, tối tìm Tràng Khanh.

Chỉ một khúc nhạc Phượng Cầu trầm tư để "làm vốn" mà Tràng Khanh đã làm rơi rụng biết bao con tim. Tiếng đàn của Kiều cũng nặng u sầu khúc nhạc này:

Khúc đâu Tư Mã Phượng Cầu
Nghe ra như oán như sầu phải chăng ?.

Trường Khanh, tức Tư mã Tương Như có tiếng đàn tuyệt chiêu, đặc biệt là khi gảy khúc Phượng Cầu, trong lòng thiếu phụ, gái thanh xuân bỗng như sóng trào.

Thời ấy có nàng Trác Văn Quân thuộc hàng quốc sắc thiên hương, con của tri huyện Thiểm Tây Trác Bá Lộc. Nàng được gã cho thư sinh Vương Hàm Tân, đỗ tú tài rồi nhu(ng vẫn tiếp tục việc bút nghiên. Nửa năm hương lửa đang nồng, Hàm Tân bỗng lâm bạo bệnh từ trần. Nửa đời hồng nhan dang dở. Trong suốt thời gian làm tuần , nàng ngồi rũ rượi bên bàn thờ chồng. Bỗng một đêm, văng vẳng từ bên kia sông, tiếng đàn ai theo với lời ca não nùng:

Tình yêu là mối dây oan
Hoa tươi nghĩ lúc hoa tàn tủi thân.
Hoa tàn hoa rụng - Hoa héo đầu cành
Hận ngày xanh - Tủi ngày xanh
Kiếp hoa ngắn ngủi
Mưa gió tan tành
Nguyệt đan mành
Hoa tàn tạ
Cảnh bâng khuâng
Yêu nhau không trọn
Đời bạc như vôi
Tình xưa ai đã phụ rồi
Người xưa như thế thì thôi còn gì
Mối tình si - lệ lâm ly
Thà rằng quen biết nhau chi
Biết nhau như thế ước gì mà mong

Ôi tiếng đàn câu ca như xé tâm can. Trác Văn Quân gọi tỳ nữ Thanh Mai vào thơ phòng , hỏi:

- Tiếng đàn của ai bên sông sao nghe buồn bã quá, lòng ta xao động khôn cùng. Người hãy sang sông tìm thử ai đang réo rắt tiếng tơ trùng này.

Đêm đã khuya, nhưng may con ánh trăng vằng vặc. Thanh Mai vâng lời chủ, gọi đò sang sông. Cô lái đò giải thích cho Thanh Mai:

- Có chàng trai từ phương xa đến đây tên là Tư Mã Tương Như Trường Khanh . Chàng có khúc nhạc mê hồn Phượng Cầu Hoàng, đàn bà con gái không sao cưỡng lại sức quyến rũ, mê mẫn khi nghe khúc nhạc này.

Thanh Mai chỉ hiểu mơ hồ lời giải thích của cô lái đò và tìm đến gần phía trang viên. Bên trong thấp thoáng nhiều bóng hồng đang đùa cợt lả lơi quanh một chàng trai trẻ đẹp. Sửng sờ, cô tỳ nữ bị chôn cứng chân đến gần tảng sáng mới lần bướ ra về, thưa chuyện cho cô chủ:

- Em đã tìm đến trang viên.. Ở đó có vườn hoa đẹp, có chàng trai tên là Trường Khanh, có tiếng đàn làm mê hoặc đàn bà con gái khắp vùng này.

Trác Văn Quân bỗng thở dài, nét hoa thêm phần ủ dột, thảo nào, lòng tạ. Suốt ngày hôm đó, nàng ngồi câm nín bên lan can, vành khăn tang trễ xuống ngang vai, khói hương bàn thờ chồng cũng tắt ngấm. Rồi ngày một ngày hai, tiếng đàn sao im bặt.. Qua đêm thứ ba, Văn Quân không dìm được nỗi lòng, gọi Thanh Mai vào:

- Đã hai đêm ta không nghe được tiếng đàn, trong người khó thở. Người hãy tìm đến chàng, trao thư này cho ta. Thanh Mai ngập ngừng can ngăn:

- Tiểu thư chưa quen biết, sao lại trao thơ cho người ta. Lệnh lang cũng vừa mệnh chung...

Văn Quân như mất hồn, ừ thì thôi vậy, nếu người không trao thư cho ta, thì hãy đưa ta đến tìm gặp người đó . Nói xong. vội vàng Van Quân cởi bỏ tang phục, ăn mặc cực kỳ diêm dúa, kéo xệch Thanh Mai xuống đò, sang ngang. Gần đến trang thanh viên, Văn Quân hối hả bước vộị Nhưng khi đến gần, được Thanh Mai chỉ cho trông thấy dung mạo người trong mộng, Văn Quân bỗng thẹn thùng; con người đàn bà đoan chính, một thoáng chốc ... Nàng run rẩy quay gót chạy trở về. Tràng Khanh cũng biết có nguời đang nhìn trộm mình rồi bỏ chạy, nhưng vướng víu các kiều nữ đang quấn chặt lấy mình, nên không theo đuổi kịp. Sau đó, tuy trễ một chuyến đò, Tràng Khanh cũng tìm đến được bên ngoài phủ quan, biết ngươì thiếu phụ là Trác Văn Quân, góa phụ trẻ đẹp tuyệt tác trần gian. Tràng Khanh nghĩ, ta sẽ có nàng.

Trác Văn Quân về đến thơ phong, vất bỏ xiêm ỵ mặc lại tang phục, đến ngồi lặng yên bên bàn thờ chồng. Nửa đêm về sáng, bỗng tiếng đàn lại vọng lên. Ôi nó réo rắt mời gọị Người góa phụ cố bịt kín lấy đôi tai, nhưng âm thanh lại càng xoáy vào hồn. Nàng dẫy dụa trong dằn vặt nhưng thôi ; ánh trăng mờ dần .. nàng thẩn thờ đứng dậy, lại cởi bỏ tang phục, thay đổi xiêm y sặc sỡ, nhanh bước ra bờsông. Khi đã đưa nàng sang bên kia bờ, cô lái đò hỏi:

- Thưa bà, tiện nữ sẽ đợi đến bao giờ để đưa bà về.

- Không, đừng hoài công chờ đợi . Ta đã vào khúc Phượng Cầu, e không có ngày trở lại.

[Nguyen Hung Kiet]

TRÁC VĂN QUÂN (THỤC TRUNG TỨ ĐẠI TÀI NỮ)





Trác Văn Quân và Tư Mã Tương Như

“Giai nhân tự cổ như danh tướng,
Bất hứa nhân gian kiến bạch đầu”.



Thời ấy, Trác Văn Quân (chữ Hán: 卓文君) được xếp vào hạng quốc sắc thiên hương, con của tri huyện tỉnh Thiểm Tây. Nàng được gả cho thư sinh Vương Hàm Tân, người tuy đã đỗ Tú tài nhưng vẫn tiếp tục việc bút nghiên. Sau nửa năm sống cùng nhau, Hàm Tân bỗng lâm bệnh rồi từ trần. Nửa đời hồng nhan dang dở, trong suốt thời gian làm tuần, Trác Văn Quân ngồi rũ rượi bên bàn thờ chồng.




Tương Như, tự là Tràng Khanh – Thuở nhỏ nhà nghèo nhưng tư chất thông minh, giỏi thi phú, có ngón đàn tuyệt diệu. Khi dấn thân và quan trường, Tương Như chỉ giữ chức quan nhỏ nên chán nản, bỏ chức, ngao du sang nước Lương giao tiếp với nhiều văn nhân nổi tiếng một thời gian rồi trở lại đất Thục.

Nhờ giỏi thi phú và có ngón đàn tuyệt diệu nên Tương Như được giới quan lại, quý tộc đón tiếp. Trong đó, có quan huyện Lâm Cùng là Vương Cát, cũng là ân nhân của Tương Như lúc khốn cùng. Vương Cát để Tương Như ở Đô Đình, chiêu đãi Tương Như như vị khách quý nên bóng dáng chàng lọt vào mắt nhà đại quý tộc Trác Vương Tôn. Nghe tiếng Tương Như đàn hay nên quan huyện cùng Trác Vương Tôn yêu cầu đánh cho một bài.

Họ Trác vốn có một người con gái rất đẹp tên Văn Quân, còn nhỏ tuổi mà sớm góa chồng, lại thích nghe đàn. Tương Như được biết, định ghẹo nàng, nên vừa gảy đàn vừa hát khúc “Phượng cầu hoàng” (Chim phượng trống tìm chim phượng mái). Không gian như lắng đọng, thời gian như ngừng trôi, tiếng đàn vang lên réo rắt dìu dặt, du dương, trầm bổng, chạm đến mọi cung bậc xúc cảm ai oán của con người.
Chim phượng, chim phượng về cố hương, Ngao du bốn bể tìm chim hoàng Thời chưa gặp chừ, luống lỡ làng. Hôm nay bước đến chốn thênh thang. Có cô gái đẹp ở đài trang, Nhà gần người xa não tâm tràng. Ước gì giao kết đôi uyên ương, Bay liệng cùng nhau thỏa mọi đường.
Nguyên văn:
Phượng hề, phượng hề quy cố hương, Ngao du tứ hải cầu kỳ hoàng, Thời vị ngộ hề vô sở tương, Hà ngộ kim tịch đăng tư đường. Hữu diệm thục nữ tại khuê phường, Thất nhĩ nhân hà sầu ngã trường. Hà duyên giao cảnh vi uyên ương Tương hiệt cương hề cộng cao tường. Trác Văn Quân núp sau tấm rèm, tâm hồn ngây ngất theo khúc nhạc du dương. Hình ảnh của Tương Như đã ngự trị trong trái tim nàng. Dư âm tiếng đàn réo gọi theo bao tình cảm nồng nàn, trái tim thôi thúc nên ngay trong đêm đó, nàng đã bỏ nhà, lản sang Đô Đình để đi theo Tương Như. Trác Vương Tôn thấy con gái bỏ nhà đi thì vô cùng tức giận, nên quyết định từ con. Như vậy, chữ “loan” theo tiếng gọi tình yêu của “phượng” cùng nhau chung sống.
Tương Như và Văn Quân phải bán những vật dụng cần thiết để kiếm sống. Đôi trai gái trở về Lâm Cùng mở một quán nấu rượu. Vợ chồng cùng cặm cụi làm ăn.

Sau Hán Vũ Đế đọc bài Tử hư phú của Tương Như, khen tài mới vời vào triều, ban chức tước. Lại sai chàng cầm cờ tiết, thay nhà vua về Ba Thục chiêu an bọn phụ lão tùng phục nhà Hán. Lần này thỏa chí bình sinh, Tương Như áo gấm vinh quy được người đón rước long trọng. Nhưng làm quan ít lâu, lại chán, cáo bịnh lui về quê.


Lần thứ hai Tư Mã Tương Như đến Trường An, không lâu sau thì quan vận hanh thông, được làm quan cao, được cưỡi tuấn mã. Con người có thể thay đổi hoàn cảnh thì hoàn cảnh cũng có thể thay đổi con người. Tương truyền Tư Mã Tương Như sau khi làm bài Trường Môn phú nói lên nỗi lòng A Kiều, giúp nàng lấy lại được sủng ái của quân vương thì chàng cũng trở thành người trong mộng của bao nhiêu tiểu thư mệnh phụ chốn kinh thành, chàng quên mất Trác Văn Quân tài hoa đa tình đang mỏi mắt chờ chàng ở chốn Thành Đô. Tư Mã Tương Như nhất đăng long môn, thân giá tăng cao gấp trăm lần, từ đấy liền trầm mê thanh sắc, đăng hồng tửu lục. Tương Như chợt cảm thấy Văn Quân không còn xứng đáng với mình khiến hắn nảy sinh ý muốn bỏ vợ, quang cảnh năm năm trời vụt qua trong thoáng chốc.
Vào một ngày, Trác Văn Quân đang ngồi sầu lệ bên cửa sổ, bỗng có một vị quan sai từ kinh thành đến, giao cho nàng một phong thư và nói với nàng rằng đại nhân muốn nhận thư đáp ngay lập tức. Trác Văn Quân vừa ngạc nhiên vừa mừng rỡ, mở thư ra vừa xem thấy một trang giấy trắng cùng với mấy chữ số : “Nhất nhị tam tứ ngũ lục thất bát cửu thập bách thiên vạn”. Trác Văn Quân vừa xem thì hiểu ngay, đấng trượng phu làm quan cao đã có ý hiềm khí, đây ắt là dùng cách trêu đùa để làm khó mình. Nàng nhất thời bi phẫn vạn phần, viết luôn một phong thư giao cho quan sai.
“Nhất biệt chi hậu, nhị địa tương huyền, chỉ thuyết thị tam tứ nguyệt, hựu thùy tri ngũ lục niên. Thất huyền cầm vô tâm đàn, bát hành thư vô khả truyền, cửu liên hoàn tòng trung đoạn, thập lí trường đình vọng nhãn dục xuyên. Bách tư tưởng, thiên quải niệm, vạn ban vô nại bả lang oán. Vạn ngữ thiên ngôn thuyết bất hoàn, bách ngã liêu nại thập y lan, trùng cửu đang cao khán cô nhạn, bát nguyệt trung thu nguyệt viên nhân bất viên, thất nguyệt bán thiêu khán bỉnh chúc vấn thương thiên, lục nguyệt thiên biệt nhân dao phiến ngã độc tâm hàn, ngũ nguyệt thạch lựu như hỏa thiên ngộ trận trận lãnh vũ kiêu hoa đoan, tứ nguyệt tì bà vị hoàng ngã dục đối kính tâm ý loạn, hốt thông thông, tam nguyệt đào hoa tùy thủy chuyển, phiêu Y ! Lang a lang, ba bất đắc hạ nhất dã nhĩ vi nữ lai ngã vi lang !”
Dịch rằng : “Sau lần từ biệt, hai bến tương tư, nói rằng ba bốn tháng, ai ngờ là năm sáu năm, thất huyền cầm không lòng dạ nào đàn, bát hành thư ngâm mãi không thể thông, cửu liên hoàn gãy đứt từ bên trong, ánh mắt chờ mong dường xuyên cả thập lí trường đình, trăm lần tưởng, ngàn lần nhớ, vạn lần không ngăn được oán hờn chàng. Vạn ngữ thiên ngôn nói không hết, trăm lần sầu muộn tựa mười gốc bằng lan, ngày trùng cửu lên cao ngắm chim nhạn, tiết trung thu tháng tám trăng tròn người không được đoàn viên, rằm tháng bảy thắp nén hương ngọn nến hỏi trời xanh, ngày hè tháng sáu người người vẫy quạt riêng lòng thiếp lạnh lẽo, hoa lựu tháng năm đỏ như đốm lửa gặp mưa lạnh tưới tắm, tháng tư tì bà vàng, thiếp soi gương càng thấy tâm loạn, hoa đào tháng ba trôi theo nước, con diều tháng hai đứt mất dây. Y ! Chàng ơi chàng, hay là kiếp sau chàng đổi làm nữ, thiếp làm nam !”
Tư Mã Tương Như cho rằng lần này nhất định có thể làm khó Trác Văn Quân, không ngờ là thư đáp lại đến một cách thần tốc như vậy, vội vã mở ra xem, hoa cả mắt. Thì ra Trác Văn Quân đã khéo léo án theo thứ tự các chữ số trong thư viết thành một bài thơ đầy huyết lệ với tình ý triền miên lại mang một nét chính khí hùng hồn:
Sau khi đọc xong, Tư Mã Tương Như vô cùng xấu hỗ, cảm thấy mình thật có lỗi với vị phu nhân tài hoa hoành dật, đa tình đa nghĩa. Sau cùng, Tương Như dùng cao xa tứ mã, đích thân quay về hướng Thành Đô nghênh đón Trác Văn Quân nhập kinh.

Trong Bích Câu kỳ ngộ có câu:
Cầu hoàng tay lựa nên vần, Tương Như lòng ấy, Văn Quân lòng nào.
Trong Đoạn trường tân thanh hay Truyện Kiều của Nguyễn Du cũng có câu:
Khúc đâu Tư Mã phượng cầu, Nghe ra như oán, như sầu phải chăng!
Và Nguyễn Bính trong bài “Hoa với Rượu” cũng có nhắc đến, cũng từ điển tích đó mà ra:
Như truyện Tương Như và Trác Thị Đưa nhau về ở đất Lâm Cùng Vườn cam trắng xóa hoa cam rụng Tôi với em Nhi kết vợ chồng!








Khúc “Phượng cầu hoàng” (Chim phượng trống tìm chim phượng mái).

Chim phượng, chim phượng về cố hương,
Ngao du bốn bể tìm chim hoàng
Thời chưa gặp chừ, luống lỡ làng.
Hôm nay bước đến chốn thênh thang.
Có cô gái đẹp ở đài trang,

Nhà gần người xa não tâm tràng
Ước gì giao kết đôi uyên ương,
Bay liệng cùng nhau thỏa mọi đường.

Nguyên văn:

Phượng hề, phượng hề quy cố hương,
Ngao du tứ hải cầu kỳ hoàng,
Thời vị ngộ hề vô sở tương,
Hà ngộ kim tịch đăng tư đường.
Hữu diệm thục nữ tại khuê phường,
Thất nhĩ nhân hà sầu ngã trường.
Hà duyên giao cảnh vi uyên ương
Tương hiệt cương hề cộng cao tường.

Trác Văn Quân núp sau tấm rèm, tâm hồn ngây ngất theo khúc nhạc du dương. Hình ảnh của Tương Như đã ngự trị trong trái tim nàng. Dư âm tiếng đàn réo gọi theo bao tình cảm nồng nàn, trái tim thôi thúc nên ngay trong đêm đó, nàng đã bỏ nhà, lản sang Đô Đình để đi theo Tương Như. Trác Vương Tôn thấy con gái bỏ nhà đi thì vô cùng tức giận, nên quyết định từ con. Như vậy, chữ “loan” theo tiếng gọi tình yêu của “phượng” cùng nhau chung sống.

[Vân Nương]

Xin cám ơn bạn Nguyễn Hùng Kiệt đã tiếp sức.
Nay Vn xin trình bày bài

Hoàng Hạc Lâu

Tích nhân dĩ thừa Hoàng hạc khứ
Thử đia không du Hoàng Hạc Lâu
Hoàng Hạc nhất khứ bất phục phản
Bạch vân thiên tải không du du
Tình xuyên lịch lịch Hán dương thụ
Phương thảo thê thê Anh vũ châu
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng kỷ nhân sầu.

Thôi Hiệu.

Tương truyền Lý Bạch một hôm đi qua Hoàng hạc Lâu, thấy phong cảnh
hữu tình, muốn phóng bút một vài câu thơ nhưng thấy bài
Hoàng Hạc Lâu khắc ờ trên vách bèn ngửa mặt than rằng
• Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc
Thôi Hiệu đề thi tại thương đầu...
(Trước mắt có cảnh ma không thể nói được vì Thôi Hiệu đã đề thơ ở trên rồi)


1. Bản dịch của Tản Đà

Hạc vàng ai cưỡi đi đâu
Mà đây hoàng hạc riêng lầu còn trơ
Hạc vàng đi mất từ xưa
Nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay
Hán Dương sông tạnh cây bày
Bãi xa Anh Vũ xanh đầy cỏ non
Quê hương khuất bóng hoàng hôn
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai.

2. Bản dịch của Vũ Hoàng Chương

Xưa bóng hạc bay vút bóng người
Nay lầu Hoàng Hạc chút thơm rơi
Vàng tung cánh hạc, bay bay mãi
Trắng một màu mây vạn vạn đời
Cây bến Hán Dương còn nắng chiếu
Cỏ bờ Anh Vũ chẳng ai chơi
Gần xa chiều xuống, đâu quê quán?
Đừng giục cơn sầu nữa sóng ơi !

3. Bản dịch của H.A. Giles (Anh ngữ)
Home Longings
____________________ ____________________
Here a mortal once sailed up to Heaven on a crane,
And the Yellow-Crane Kiosque will for ever remain;
But the bird flew away and will come back no more.
Though the white clouds are there as the white clouds of yore.
Away to the east lie fair forests of trees,
From the flowers on the west comes a scent-laden breeze,
Yet my eyes daily turn to their far-away home,
Beyond the broad River, its waves, and its foam.
H. A. Giles (Chinese poetry in English verse, London, 1898)
5. Le Pavillon de la Grue Jaune
-- translated by P. Demiéville
____________________ ____________________
Monté sur une grue jaune, jadis, un homme s'en alla pour toujours;
Il ne resta ici que le Pavillon de la Grue Jaune.
La grue jaune, une fois partie, n'est jamais revenue;
Depuis mille ans les nuages blancs flottent au ciel, à perte de vue.
Par temps clair, sur le Fleuve, on distingue les arbres de Han Yang;
Sur l'Ile des Perroquets, les herbes parfumées forment d'épais massifs.
Voici le soir qui tombe. Où donc est mon pays natal ?
Que la brume et les vagues sont tristes sur le Fleuve !
P. Demiéville (Anthologie de la poésie chinoise classique, Gallimard, Paris, 1962)

[nguyen manh quoc]

Xin cảm ơn quí Bạn đã đưa lên mạng những vần thơ của một thời..
chúng ta hãy cùng nhìn lại, bối cảnh xã hội thời Lê mạt/Nguyễn sơ.. hay hậu bán thế kỷ 19, sang đến tiền bán thế kỷ 20. Thời gian này, vua chẳng ra vua, quan chẳng ra quan, bè phái tham nhũng, giặc giã khắp nơi.. nào vua lại còn chúa. Xã hội nhiễu nhương đưa đến những bất công xã hội.. từ đó giới sĩ phu còn đường nào hơn là nấp vào vần thơ để tâm tư ẩn nấp giãi bày. Từ một Chinh phụ ngâm đến Cung oán ngâm khúc nào nữ sĩ Bà huyện Thanh Quan, nào Đoàn thị Điểm.. lại còn phá cách như Hồ xuân Hương.. đã ngầm gieo trong giới trí thức một hoạt cảnh " vươn lên để sống ". Tiếp tay cho những nữ lưu, nam thi nhân cũng thay vì sáo mòn trong lối cũ, thay đổi khẩu khí, thay vì Đường luật, Cổ phong(Tàu..).. đổi sang "lục bát hoàn toàn VN'.. rồi song thất lục bát để dễ dàng thấm vào tâm hồn dân giả bình dân. Vươt xa hơn, giao hoà cùng văn thơ cao học cổ xưa đầy những điển tích ảnh hưởng của Tứ thư, Ngũ kinh, kìm kẹp trong lễ giáo Khổng Mạnh.. nay hài hoà cùng tư tưởng Phật giáo vô thường, và hát nói/hát ả đào/ca trù.(một thể thơ hoàn toàn VN. một thể văn bao gồm đủ cả điển tích, cộng với thơ song thất lục bát.. ngắn gọn trong khoảng hai chục hàng chữ mà đủ để diễn tả tâm tình hoài vọng. ..
Sang đến đầu thế kỷ 20 bắt đầu từ 191X.. làn sóng văn hoá Tây phương du nhập, đã làm thay đổi phong cách suy tư, cũng từ đây, các vần thơ tuy là vần thơ cũ, hay như phá cách tự do.. thế nhưng mang những suy tư mới, và ngảy nay chúng ta thừa hưởng những vần thơ của Tương Phố, Mộng Tuyết, Song Khê, Tản Đà, Lưu trong Lư, Nguyễn Bính..Vũ khắc Khoan.......
Trong các bài trên, TTKH cũng có thể là một mà cũng là hai. Theo ngu ý thì.. những vần thơ "nuối tiếc, sót sa" của TTKH làm chảy nước mắt bao nhiêu người đọc thì.. Thâm Tâm đã dành câu trả lời dứt khoát trong " Tống biệt hành ".. nmq đôi hàng thô thiển, mong quí Bạn sửa chữa cho . Cảm ơn. nmq

[Nguyen Hung Kiet]

Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát
Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông
Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
Thơ của anh vẫn còn nguyên lụa trắng.

Anh vẫn nhớ em ngồi đây tóc ngắn
Mà mùa thu dài lắm ở chung quanh
Linh hồn anh vội vã vẽ chân dung
Bay vội vã vào trong hồn mở cửa

Gặp một bữa anh đã mừng một bữa
Gặp hai hôm thành nhị hỉ của tâm hồn
Thơ học trò anh chất lại thành non
Và đôi mắt ngất ngây thành chất rượu.

Em không nói đã nghe lừng giai điệu
Em chưa nhìn mà đã rộng trời xanh
Anh đã trông lên bằng đôi mắt chung tình
Với tay trắng em vào thơ diễm tuyệt

Em chợt đến, chợt đi, anh vẫn biết
Trời chợt mưa, chợt nắng chẳng vì đâu
Nhưng sao đi mà không bảo gì nhau
Để anh gọi, tiếng thơ buồn vọng lại.

Để anh giận mắt anh nhìn vụng dại
Giận thơ anh đã nói chẳng nên lời
Em đi rồi, sám hối chạy trên môi
Những ngày thắng trên vai buồn bỗng nặng.

Em ở đâu, hỡi mùa thu tóc ngắn
Giữa hộ anh màu áo lụa Hà Đông
Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
Giữ hộ anh bài thơ tình lụa trắng.



The Silk Dress

by Nguyen Sa
translated by Duong Xuan

On me suddenly cool the Saigon sun
for you are wearing your dress
of Ha Dong[1] silk
so much your silk dress I ever loved
my poem is still as pure as your silk

Yet I remember you sitting right here
while short was your hair
all around the autumn just lengthy
my soul hurriedly painted your portrait
then hurriedly displayed in my ready heart

A day seeing you a day of elation
seeing you for two days
the post-wedding's ecstasy
my adolescent poems I piled up a mountain
while your eyes ageing into the arousing wine

You had not said
I'd already heard
the whole symphony
you had not looked
the whole sky had already turned blue

My faithful love and I looked up to you
your virtuous hands and you
had nestled in our wonderful poem.
You came and went all too suddenly
of that I was always aware.

It was sunny then rainy all too suddenly
about that I did not really care.
But why leave without leaving a word?
Leaving without leaving
a word!

When I called!
echoing
only the confusion from my eyes
I got angry!

I got angry
as my poem did not say the word

Gone you have
and now repentance runs my lips
on my sad shoulders
time turns heavy

Where have you gone?
my short haired autumn!

Please save for me
your dress of Ha Dong silk
that silk dress
so much I always love

Save for me
please
the love poem in that pure silk!






Chị Vân Nương thương mến !

Hùng Kiệt không có Bạn thân người Việt Nam tại Mỹ !

Hùng Kiệt Post bài viết bên mục của Chị Tigon : Sài Gòn thưở ấy ! Chị nhận xét giùm :

"Các Anh Chị Em nhắc Sài Gòn , làm Tôi lại buồn !

Trước 1975 chỉ là cậu Thiếu niên học trung học Đệ Nhất Cấp :Petrus Ký .

Sau thời gian đi học , là đi học Võ , học đàn Guitar, chưa bao giờ biết yêu , mặc dù có vài cô bạn hàng xóm để ý ( do khuôn mặt cũng ....), nhưng hồi đó có lẽ còn Thiếu niên , ngày mất nước 1975 mới 14 tuổi , làm sao biết thương , biết chờ một nguời con gái đây ?

Hồi nhỏ sống ở Cứ Xá Sĩ quan Bắc Hải ( gần Tô Hiến Thành ) , nhà cũng không khá giả , Ba ở mặt trận Vùng 1 , Mẹ là cô giáo Tiểu học .

Đến năm 1973 , Bà Cô cho một ngôi nhà lầu 2 tầng Quận 1 gần chợ Bến Thành .

Bà Cô là thương gia cũng là Phu nhân của một Ông lớn Việt Nam Cộng Hoà ( Ông Trùm tình báo Dân sự , Bố của Anh hùng Không quân Thiếu tá Trần Thế Vinh : Hy sinh mùa hè Đỏ lửa 1972 ).

Xui xẻo sau 30.4 .1975 lại bị lấy nhà , đi kênh tế mới ! ( Việt Cộng biết nhà vốn là nhà của Bà Lớn VNCH, và Ba tôi lại là Trung đoàn trưởng ! )

Sau 1975 trở thành người "Lãng tử" không nhà không cửa, lại dính vào mối tình oan nghiệt !


Vì vậy nhắc đến Sài Gòn , không biết là vui hay là buồn đây nữa !

Ngày hôm qua , như người mất hồn khi đọc Bài thơ 2 Sắc Hoa Tigon , cùng với các Bài thơ của Nữ sĩ Tương Phố .,và Nữ sĩ Tương Đàm

Đến tối Bà Xã Vivian vào phòng Home Office , thấy Tôi đang Post bài Màu máu Hoa Tigôn ! ( Vivian không biết tiếng Việt , nhưng là Đàn bà phải có trực giác chứ ! ) hỏi đại khái :


-" Có lẽ Honey nhớ Mẹ của Vi phải không ? "

Tôi phải nói xạo một chút :

-Tường Vi từ Sài Gòn mới qua , thì phải làm Anh nhớ về Sài Gòn chứ !


Vivian :

- Nếu sau này giả sử Honey có về Vietnam, trở lại với Mẹ của Vi cũng không hạnh phúc đâu ! Ngoài lý do Ba Cô ấy là Tướng 3 sao VC !
Còn một lý do Honey qua Mỹ khi mới 18 tuổi , đã 33 năm rồi! Dù muốn dù không , cũng bị Mỹ hoá một phần , làm sao hạnh phúc với Mẹ của Vi được ?

**Không khéo Honey sẽ mất luôn cả 2 người phụ nữ yêu quí đấy ! (Vivian và Ngọc Bích !)

Tôi hết hồn !

Thôi đành Sài Gòn ơi ! Giả Biệt "







* Chị thấy Vivian nói có đúng không vậy ?

Hùng Kiệt xin đa tạ trước !


Hùng Kiệt


Vivian thua Ngọc Bích 12 tuổi sinh 1974 , nhưng là phụ nữ Mỹ dù dáng người thon thả, khá đẹp cao bằng Hùng Kiệt 5 feet 7 , nhưng chỉ trẻ hơn Ngọc Bích một chút thôi ! Ngọc Bích là người Việt Nam mà lại khá giả , nên biết giữ gìn Sắc đẹp một chút !


* Không Hiểu sao Số phận cuộc đời của Hùng Kiệt lại quen 2 Phụ nữ tuổi con Cọp . Ngọc Bích tuổi Nhâm Dần , Vivian tuổi Giáp Dần !

Mà hình như : Phụ nữ tuổi Con Cọp : Ai cũng Dữ mà có Tài cả !

Hùng Kiệt không biết tốt phước hay bạc phước đây nữa Trời !

Nói thật Chị Vân Nương và các Anh Chị Em , Nếu Hùng Kiệt không cứng chắc bị Vợ nắm đầu chỉ huy từ lâu rồi !

Anh Chị Em biết Cọp cái mà ! Còn Dữ hơn Sư Tử Hà Đông nữa đấy ! Nhưng nhờ Hùng Kiệt biết vợ đẹp có tài mà Dữ , nên ít đi chơi ăn nhậu , chỉ về nhà Uống Bia Rượu xem Tivi , tham gia và Ủng hộ phong trào Cách Mạng Việt Nam hay lên Vietland , nên Nàng nể không lên mặt được !

[ForexNews]

[QUOTE=Vân Nương;157212]Xin cám ơn bạn Nguyễn Hùng Kiệt đã tiếp sức.
Nay Vn xin trình bày bài

Hoàng Hạc Lâu

Tích nhân dĩ thừa Hoàng hạc khứ
Thử đia không du Hoàng Hạc Lâu
Hoàng Hạc nhất khứ bất phục phản
Bạch vân thiên tải không du du
Tình xuyên lịch lịch Hán dương thụ
Phương thảo thê thê Anh vũ châu
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng kỷ nhân sầu.

Thôi Hiệu.

Tương truyền Lý Bạch một hôm đi qua Hoàng hạc Lâu, thấy phong cảnh
hữu tình, muốn phóng bút một vài câu thơ nhưng thấy bài
Hoàng Hạc Lâu khắc ờ trên vách bèn ngửa mặt than rằng
• Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc
Thôi Hiệu đề thi tại thương đầu...
(Trước mắt có cảnh ma không thể nói được vì Thôi Hiệu đã đề thơ ở trên rồi)


1. Bản dịch của Tản Đà

Hạc vàng ai cưỡi đi đâu
Mà đây hoàng hạc riêng lầu còn trơ
Hạc vàng đi mất từ xưa
Nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay
Hán Dương sông tạnh cây bày
Bãi xa Anh Vũ xanh đầy cỏ non
Quê hương khuất bóng hoàng hôn
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai.

2. Bản dịch của Vũ Hoàng Chương

Xưa bóng hạc bay vút bóng người
Nay lầu Hoàng Hạc chút thơm rơi
Vàng tung cánh hạc, bay bay mãi
Trắng một màu mây vạn vạn đời
Cây bến Hán Dương còn nắng chiếu
Cỏ bờ Anh Vũ chẳng ai chơi
Gần xa chiều xuống, đâu quê quán?
Đừng giục cơn sầu nữa sóng ơi !

******************** ***
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng kỷ nhân sầu.


Tuyệt tác, hai câu thơ này sau này vẫn còn thường nhắc tới với những tín đồ mê thơ văn. Nói chung hầu như không ai yêu thơ mà không biết đến Hoàng hạc Lâu . Bản dịch cuả Vũ hoàng Chương nghe thoát hơn..

[nguyen manh quoc]

Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát
Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông
Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
Thơ của anh vẫn còn nguyên lụa trắng.

Anh vẫn nhớ em ngồi đây tóc ngắn
Mà mùa thu dài lắm ở chung quanh
Linh hồn anh vội vã vẽ chân dung
Bay vội vã vào trong hồn mở cửa

Gặp một bữa anh đã mừng một bữa
Gặp hai hôm thành nhị hỉ của tâm hồn
Thơ học trò anh chất lại thành non
Và đôi mắt ngất ngây thành chất rượu.

Em không nói đã nghe lừng giai điệu
Em chưa nhìn mà đã rộng trời xanh
Anh đã trông lên bằng đôi mắt chung tình
Với tay trắng em vào thơ diễm tuyệt

Em chợt đến, chợt đi, anh vẫn biết
Trời chợt mưa, chợt nắng chẳng vì đâu
Nhưng sao đi mà không bảo gì nhau
Để anh gọi, tiếng thơ buồn vọng lại.

Để anh giận mắt anh nhìn vụng dại
Giận thơ anh đã nói chẳng nên lời
Em đi rồi, sám hối chạy trên môi
Những ngày thắng trên vai buồn bỗng nặng.

Em ở đâu, hỡi mùa thu tóc ngắn
Giữa hộ anh màu áo lụa Hà Đông
Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
Giữ hộ anh bài thơ tình lụa trắng.



The Silk Dress

by Nguyen Sa
translated by Duong Xuan

On me suddenly cool the Saigon sun
for you are wearing your dress
of Ha Dong[1] silk
so much your silk dress I ever loved
my poem is still as pure as your silk

Yet I remember you sitting right here
while short was your hair
all around the autumn just lengthy
my soul hurriedly painted your portrait
then hurriedly displayed in my ready heart

A day seeing you a day of elation
seeing you for two days
the post-wedding's ecstasy
my adolescent poems I piled up a mountain
while your eyes ageing into the arousing wine

You had not said
I'd already heard
the whole symphony
you had not looked
the whole sky had already turned blue

My faithful love and I looked up to you
your virtuous hands and you
had nestled in our wonderful poem.
You came and went all too suddenly
of that I was always aware.

It was sunny then rainy all too suddenly
about that I did not really care.
But why leave without leaving a word?
Leaving without leaving
a word!

When I called!
echoing
only the confusion from my eyes
I got angry!

I got angry
as my poem did not say the word

Gone you have
and now repentance runs my lips
on my sad shoulders
time turns heavy

Where have you gone?
my short haired autumn!

Please save for me
your dress of Ha Dong silk
that silk dress
so much I always love

Save for me
please
the love poem in that pure silk!

http://youtu.be/3LZ2AlUDL68




Chị Vân Nương thương mến !

Hùng Kiệt không có Bạn thân người Việt Nam tại Mỹ !

Hùng Kiệt Post bài viết bên mục của Chị Tigon : Sài Gòn thưở ấy ! Chị nhận xét giùm :

"Các Anh Chị Em nhắc Sài Gòn , làm Tôi lại buồn !

Trước 1975 chỉ là cậu Thiếu niên học trung học Đệ Nhất Cấp :Petrus Ký .

Sau thời gian đi học , là đi học Võ , học đàn Guitar, chưa bao giờ biết yêu , mặc dù có vài cô bạn hàng xóm để ý ( do khuôn mặt cũng ....), nhưng hồi đó có lẽ còn Thiếu niên , ngày mất nước 1975 mới 14 tuổi , làm sao biết thương , biết chờ một nguời con gái đây ?

Hồi nhỏ sống ở Cứ Xá Sĩ quan Bắc Hải ( gần Tô Hiến Thành ) , nhà cũng không khá giả , Ba ở mặt trận Vùng 1 , Mẹ là cô giáo Tiểu học .

Đến năm 1973 , Bà Cô cho một ngôi nhà lầu 2 tầng Quận 1 gần chợ Bến Thành .

Bà Cô là thương gia cũng là Phu nhân của một Ông lớn Việt Nam Cộng Hoà ( Ông Trùm tình báo Dân sự , Bố của Anh hùng Không quân Thiếu tá Trần Thế Vinh : Hy sinh mùa hè Đỏ lửa 1972 ).

Xui xẻo sau 30.4 .1975 lại bị lấy nhà , đi kênh tế mới ! ( Việt Cộng biết nhà vốn là nhà của Bà Lớn VNCH, và Ba tôi lại là Trung đoàn trưởng ! )

Sau 1975 trở thành người "Lãng tử" không nhà không cửa, lại dính vào mối tình oan nghiệt !


Vì vậy nhắc đến Sài Gòn , không biết là vui hay là buồn đây nữa !

Ngày hôm qua , như người mất hồn khi đọc Bài thơ 2 Sắc Hoa Tigon , cùng với các Bài thơ của Nữ sĩ Tương Phố .,và Nữ sĩ Tương Đàm

Đến tối Bà Xã Vivian vào phòng Home Office , thấy Tôi đang Post bài Màu máu Hoa Tigôn ! ( Vivian không biết tiếng Việt , nhưng là Đàn bà phải có trực giác chứ ! ) hỏi đại khái :


-" Có lẽ Honey nhớ Mẹ của Vi phải không ? "

Tôi phải nói xạo một chút :

-Tường Vi từ Sài Gòn mới qua , thì phải làm Anh nhớ về Sài Gòn chứ !


Vivian :

- Nếu sau này giả sử Honey có về Vietnam, trở lại với Mẹ của Vi cũng không hạnh phúc đâu ! Ngoài lý do Ba Cô ấy là Tướng 3 sao VC !
Còn một lý do Honey qua Mỹ khi mới 18 tuổi , đã 33 năm rồi! Dù muốn dù không , cũng bị Mỹ hoá một phần , làm sao hạnh phúc với Mẹ của Vi được ?

**Không khéo Honey sẽ mất luôn cả 2 người phụ nữ yêu quí đấy ! (Vivian và Ngọc Bích !)

Tôi hết hồn !

Thôi đành Sài Gòn ơi ! Giả Biệt "







* Chị thấy Vivian nói có đúng không vậy ?

Hùng Kiệt xin đa tạ trước !


Hùng Kiệt


Vivian thua Ngọc Bích 12 tuổi sinh 1974 , nhưng là phụ nữ Mỹ dù dáng người thon thả, khá đẹp cao bằng Hùng Kiệt 5 feet 7 , nhưng chỉ trẻ hơn Ngọc Bích một chút thôi ! Ngọc Bích là người Việt Nam mà lại khá giả , nên biết giữ gìn Sắc đẹp một chút !


* Không Hiểu sao Số phận Hùng Kiệt lại quen Phụ nữ tuổi con Cọp . Ngọc Bích tuổi Nhâm Dần , Vivian tuổi Giáp Dần !

Mà hình như : Phụ nữ tuổi Con Cọp , Ai cũng Dữ mà có Tài cả !

Hùng Kiệt không biết tốt phước hay bạc phước đây nữa !

... cảm ơn tác giả đã posted lên hai tấm hình của .. áo lụa Hà đông.. Nếu Nguyên Sa nhìn thấy tấm hình #1 chắc NS giật mình.. phong cảnh là trước chợ Bến Thành,

.. bây giờ nói đến tấm áo dài; áo lụa... áo lụa Hà đông thường là đơn, ngày xưa không có áo kép như thời nay (do lăng xê), hàng ngoài là màu hồng , bên trong là màu vàng đậm, gần giống màu quần. Lụa Hà đông chỉ có một màu trắng ngà, mặt hàng không có bóng như sa tanh(satin), còn về cắt may; ngày xưa tà ôm (sau này có chiết eo cho thon đẹp) chứ không rộng loà xoà và dài chấm gót, tay áo vừa chứ không loe rộng như raglan, còn quần thì quá dài, ống rộng kiểu Nam (quần lãnh Mỹ A), quần thời xưa thường là hàng vải phin loại vừa, không nổi rõ cặp dò.., vì lụa đắt, nếu may thêm quần thì đắt lắm.
Bên cạnh lụa Hà đông còn có hàng Vân, hàng Vân thì nhiều màu, có hoa văn, các cô gái tân thời ưa chuộng hàng vân lắm. Áo dài hàng Vân có thể mặc với quần trắng hay quần đen đều hợp, không khó như lụa Hà đông.
Ngày xưa, các cô thường đi guốc cao gót sơn bóng, đôi khi màu mè, còn các cô vóc dáng cao thì xăng đan trắng.. đế mỏng.. Riêng tóc thề lúc nào cũng chăm sóc chấm ngang vai.. rời mái trường, hay như có hứa hôn, bộ tóc bắt đầu thay đổi sang uốn hay vấn bện, phía trước còn kéo nhẹ để xoã chút giống như lưỡi trai.. trời mùa thu khoác thêm tấm khăn voan mỏng, khăn Shall..
Xuống đến tấm hình thứ hai, mái tóc thề, tà áo trắng, chân đi dép.. thật giản dị.. thật hồn nhiên.. đẹp vô cùng !! nmq

[ForexNews]

Ngày xưa chúng tôi học Triết cuả thày Nguyên Sa. Chúng tôi thường hay chọc thày. Có lần một học sinh hỏi thày rằng: Nắng SG anh đi mà chợt mát, bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông...thì nếu em mặc mini Jupe thì sao, có mát hơn không thày? Thày cười tủm tỉm: Không, mà chỉ nóng hơn thôi!!!!

Một lần thày vào lớp học, thấy trên bảng có hình hí hoạ vẽ mặt thày giống con heo (do một nữ sinh, con gái cuả một ông trung tướng). Thầy giận lắm bỏ dạy cả tuần làm chúng tôilo lắng, vì gần tới kỳ thi tú tài rồi, mà chúng tôi học ban C, Triết hệ số 6. Nói chung thì thày ăn nói có duyên, nhưng không được đẹp trai cho lắm...

[Nguyen Hung Kiet]

Duyên Tình Sài Gòn- Hà Nội





NỖI LÒNG NGƯỜI ĐI


Tình ca Anh Bằng

Tôi xa Hà Nội năm lên mười tám khi vừa biết yêu
Bao nhiêu mộng đẹp yêu đương thành khói tan theo mây chiều
Hà Nội ơi! Nào biết ra sao bây giờ
Ai đứng trông ai ven hồ khua nước trong như ngày xưa

Tôi xa Hà Nội năm em mười sáu xuân tròn đắm say
Đôi tay ngọc ngà dương gian tình ái em đong thật đầy
Bạn lòng ơi! Ngày ấy tôi mang cây đàn quen sống ca vui bên nàng
Nay khóc tơ duyên lìa tan

Giờ đây biết ngày nào gặp nhau
Biết tìm về nơi đâu ân ái trao nàng mấy câu
Thăng Long ơi! Năm tháng vẫn trôi giữa giòng đời
ngậm đắng nuốt cay nhiều rồi
Hồ Gươm xưa vẫn chưa phai mờ

Hôm nay Sài Gòn bao nhiêu tà áo khoe màu phố vui
Nhưng riêng một người tâm tư sầu vắng đi trong bùi ngùi
Sài Gòn ơi! Mộng với tay cao hơn trời
Tôi hái hoa tiên cho đời để ước mơ nên đẹp đôi







NGỌN TRÚC ĐÀO
Chiều xưa có ngọn trúc đào.
Mùa thu lá rụng bay vào sân em.
Chiều thu gió lạnh êm đềm.
Mùa thu lá rụng cho mềm chân em .

Tại vì hai đứa ngây thơ.
Tình tôi dạo ấy là ngơ ngẩn nhìn.
Nhìn vầng trăng sáng lung linh.
Nhìn em mười sáu như cành hoa lê.

Rồi mùa thu ấy qua đi.
Chợt em mười tám chợt nghe lạnh lùng.
Thuyền đành xa bến sang sông.
Hàng cấy trút lá tình đi lấy chồng.

Chiều nay nhớ ngọt trúc đào.
Mùa thu lá rụng bay vào sân em.
Người đi biết về phương nào .
Bỏ ta với ngọn trúc đào bơ vơ.

Loi bai hat Ngoc Truc dao Cam Ly - Quoc dai

Chieu xua co ngon truc dao.
Mua thu la rung bay vao san em.
Chieu thu gio lanh em dem .
Mua thu la rung cho mem chan em .

Tai vi hai dua ngay tho .
Tinh toi dao ay la ngo ngan nhin .
Nhin vang trang sang lung linh.
Nhin em muoi sau nhu canh hoa le .

Roi mua thu ay qua di .
Chot em muoi tam chot nghe lanh lung .
Thuyen danh xa ben sang song .
Hang cay trut la tinh di lay chong .

Chieu nay nho ngot truc dao .
Mua thu la rung bay vao san em .
Nguoi di biet ve phuong nao .
Bo ta voi ngon truc dao bo vo.

[dqtran]

Jackie muốn nói là Thiểm Tây có đã lâu lắm rồi. Tân Cương chỉ là tên mới có đây sau khi tàu nó chiếm đất của người Duy Ngô Nhĩ.

Nên Thiểm Tây và Tân Cương là hai lãnh thổ hoàn toàn khác nhau. Không biết Jackie hiểu có đúng không.

Tỉnh Thiểm Tây


-------------------------------------------


Tỉnh Tân Cương


-------------------------------------------

Vùng đất Thiểm Tây đã là lãnh thổ của Tàu lâu rồi, thời nhà Chu đã có. Thời Xuân Thu và thời Chiến Quốc, Thiểm Tây thuộc khu vực nước Hàn.

Vùng đất Tân Cương khi chưa thuộc Tàu thì Tàu gọi là Tây Vực. Sau cùng gọi là nước Tây Liêu rồi Tây Hạ, bị Hung Nô (Mông Cổ) diệt vong. Khi Mông Cổ bị Chu Nguyên Chương đánh đuổi thì vùng đất Tây Hạ nghiễm nhiên thuộc Tàu cho đến nay. Nhà Mãn Thanh đăt tên là Tân Cương có nghĩa là biên cương mới, vì xưa kia biên cương Tàu không tới vùng đất đó (Tân Cương).