http://www.nhaccuatui.com/nghe?M=3uCzwib5FS
xuan khe 2009
Trí nhớ của tôi c̣n ghi măi những kỷ niệm đầu đời lúc tôi mới bốn hay năm tuổi thời gian khoảng 1957-58 ǵ đó tôi theo mạ và d́ tôi ra mở quán tận quận Gio linh.
Thuở này gần cuối thập niên 1950s quận Gio linh c̣n là quận cũ chưa có quận mới. Quán ăn mạ tôi bán gần quận. Buôn bán chỉ lèo tèo cái chợ có mấy cây bàng sum xuê lá. Cạnh chợ chỉ có nhà O Phượng là có tiếng giàu có nhất thôi. Nhắc đến o Phượng th́ ai ở xứ Gio linh tuổi đời trên 60 mới hi vọng c̣n nhớ.
Muốn vào quận Gio linh xe phải quẹo phải ở ngả ba Quán Ngang rồi theo con đường đất đỏ vào độ hơn cây số mới đến quận.
Quán ăn mạ và d́ tôi phải thuê lại một nửa nhà ông Thiệu. Ông chia hai căn nhà tranh dài cho mạ tôi thuê một nửa. Mạ và d́ tôi dù sao chăng nữa cũng người thị thành ra đây buôn bán nên quán ăn lúc nào cũng đông khách. Khách đa phần là công chức cán bộ trong quận thôi.
Nhắc đến mấy người này tôi nhớ măi chú Cọi, chú làm cảnh sát trong quận. Chú Cọi là người tôi "sợ nhất trên đời". Số là thuở này tôi là đứa "trai cưng" của mạ tôi lại chưa đi học chỉ lẻo đẻo theo "làm nũng" với mạ tôi suốt ngày thôi. Thế mà tôi sợ chú Cọi đến "phát khiếp". Có bữa chú phạt tôi quỳ trước quán. Rũi thay v́ bận công vụ, quận hay ngoài chợ gọi chú nên chú phải chạy đi gấp. Ác hại thay chú quên "hủy bỏ lệnh quỳ" cho tôi nhờ. Thế là tôi cứ quỳ măi! Mạ tôi và d́ tôi nóng ruột bảo tôi đứng dậy đi kẻo mỏi, nhưng tôi không dám đến trưa chú về mới thôi.
Mạ tôi bắt đầu nóng ruột về học hành cho con mặc dầu tôi mới 4- 5 tuổi.
Thế là một ngày đẹp trời mạ tôi cố tâm đắt tôi đi học cho kỳ được. Hai túi tôi đầy kẹo chanh,kẹo bạc hà đủ thứ. Tay kia tôi c̣n cầm theo một chai lemonade của Pháp,loại nước lemonade đóng chai h́nh hơi bầu màu xanh lơ tôi đến nay c̣n nhớ. Thế mà tôi vừa đi vừa khóc rấm rức.
Theo con đường đất nhỏ ngoằn ngoèo lên tận dốc Hà Thựong một vùng đất hơi cao có nhà của thầy Cửu Hàm vị hương sư dạy dỗ trong thôn.
Thầy Cửu Hàm bận áo dài đen khăn đóng tuy đă cũ kỷ theo tháng ngày trong vùng thôn dă. Dạy học cho đám con nít lố nhố trong nhà thầy, chỉ có tôi là đứa học tṛ mới nhất và lại là "hư" nhất đám. Mạ tôi năn nỉ xin cho tôi học cho được mặc dầu nhỏ quá. Thấy tôi c̣n khóc măi, thầy làm bộ quát sai đám học tṛ đem chùm dây ra cột tôi vào thành ghế. Trong tâm lư học cái ǵ gây ấn tượng nhất th́ nhớ lâu nhất bởi vậy tôi bị cột tay vào ghế v́ cái tội "làm nũng" là tôi nhớ lâu nhất thôi.
(Thế mới biết phương pháp giáo dục của ḿnh tuy xưa nhưng nghĩ cho cùng tuy gắt gao đó nhưng lại rèn luyện cho con người tốt hơn. Xứ tây phưong con nít muốn "là trời muốn" khôg có trừng trị nên cứ tạo cho các em ư tưởng ḿnh "là trời con" cũng có khi đem lại kết quả tiêu cực cho xă hội)
Thầy Cửu Hàm sống cảnh thanh bần lấy dạy dỗ những lứa tuổi thơ trong làng làm niềm vui cho tuổi già - an cư lạc đạo.Chiếc áo the thâm bạc màu theo năm tháng cùng một thời của thầy nền Nho học đă phôi pha.
Vùng đất Hà thượng , xứ Gio linh làm ǵ có cảnh ruộng đồng 'thẳng cánh c̣ bay', ngoại trừ những trái mít và trái thơm ngon nhớ đời. Thổ sản ở đây thứ bột sắn cơm nổi tiếng; ai về từ Gio linh mà không quên mang về nhà ít kư bột sắn cơm. Sắn khoai làm bạn với con người của xứ Gio linh v́ thiên nhiên chẳng hào phóng ǵ cho người dân 'cận sơn cận hải'. Bao kinh nghiệm từ cây sắn vồng khoai tôi thiết tưởng chẳng nơi nào trừng trải hơn xứ Gio linh, vùng kỷ niệm của tôi thời bé bỏng.
Thời gian dần qua tôi đă quen nhà thầy Cữu Hàm tôi bắt đầu biết siêng học.
Trường của thầy Cữu Hàm cũng là nhà ở của thầy. Nhà nền đất cao,những liếp cữa xếp củ kỷ vài ba cái bàn ọp ẹp làm chỗ giáo dục của một vị hương sư trầm lặng. Tuy vậy bạn học tôi quanh quận mới có may mắn đi học với thầy.
Nhà tôi ở có bạn tôi là thằng Mạnh. Thằng Mạnh con ông Thiệu, chủ nhà cho nhà tôi thuê làm quán. Tôi c̣n có thằng Giêng cháu bà Phượng nhà giàu đầu xóm chợ cũ. Cứ ngày ngày đi học đi theo con đường sau lưng nhà O Phượng tôi kêu thằng Giêng ơi ới.
Thằng Giêng làm lụng cho chủ nhà tức O Phượng. Thằng Giêng lớn hơn tôi vài tuổi. Hắn làm việc quần quật suốt ngày. Hắn siêng năng O Phượng thưong t́nh cũng cho hắn đi học trên nhà thầy Cữu Hàm, làm bạn vong niên với tôi kiếm đôi ba chữ.
-"Giêng ơi đi học ơi Giêng !!!"
Cứ mỗi lần gọi hắn đi học tôi cứ nhớ măi cái lưng thằng Giêng đen trui trủi mồ hôi bóng loáng. Hắn đang gắng xay cho xong giă bột để đi học với tôi.
Xe Gio linh thường đổ trước chợ tức trước quán O Phượng bán đủ thứ hàng hóa. Cái bến xe Gio linh hồi đó c̣n h́nh ảnh một anh chàng "điên điên tàng tàng" tên Sức.
Khi tôi vào lại tỉnh thành th́ nghe đâu thằng Mạnh bạn tôi theo "giải phóng". Sau 1975 hắn về lại Gio Linh làm ǵ cũng "lớn lắm".
C̣n Giêng th́ biệt tăm tích từ xưa. Lạ một điều tôi c̣n nhớ măi cái tên cùng h́nh ảnh cái lưng trần đen đúa cùng bóng loáng mồ hôi.
Khi tôi khôn lớn th́ nghe tin thầy Cửu Hàm không c̣n nữa. Thầy đă chết, theo xét đoán oan khiên - thị phi phải trái giữa 2 lằn đạn của cuộc chiến tương tàn. Thầy muốn sống thanh bần lạc đạo lấy việc dạy dỗ lớp mầm non đất nước như bọn trẻ trong làng như Giêng, như Mạnh, như tôi nhưng cũng chẳng yên được giấc mơ ẩn sĩ!
H́nh ảnh vị thầy đầu đời c̣n đậm nét trong trí nhớ tôi. Tôi chỉ tiếc một điều khi khôn lớn không có dịp ra xứ Gio Linh thăm lại vị thầy xưa. Cái dịp đó vĩnh viễn không c̣n v́ thầy Cữu Hàm đă ra người thiên cổ trứơc khi quận Gio linh bị xóa tên theo khói lửa chiến chinh.
Nhớ về Gio linh tôi nhớ Ông Thầy già, thằng Giêng cái lưng trần đen bóng, thằng Mạnh cất bước giang hồ theo con đựng 'giải phóng'... cái chợ quạnh hiu bên gốc bàng bóng rợp muôn đời.
xk
Reply With Quote
Bookmarks