CĂN CỨ
Tống Lê Chân là một địa danh thuộc địa bàn 2 xă Minh Đức và Minh Tâm, đều thuộc huyện B́nh Long, tỉnh B́nh Phước. Nơi đây từng được biết đến như một căn cứ quân sự của Quân lực Việt Nam Cộng ḥa, nổi tiếng với sự kiện tiểu đoàn 92 Biệt động quân Việt Nam Cộng ḥa cầm cự 510 ngày trong sự phong tỏa của quân Cộng sản từ ngày 10 tháng 5 năm 1972 và rút hầu như nguyên vẹn lực lượng khỏi căn cứ này vào ngày 11 tháng 4 năm 1974. Sự kiện này được phía Việt Nam Cộng ḥa xem như một chiến tích nổi bật. Tuy nhiên, phía Cộng sản gần như hoàn toàn không có thông tin ǵ về sự kiện này.
Nguồn gốc tên gọi
Đây là vùng đất gần biên giới Việt Nam - Campuchia, v́ vậy có rất nhiều người địa phương gốc Khmer. Họ gọi vùng này là Tonlé Tchombe. Tonlé tiếng Miên có nghĩa là nơi có nước. Nơi đây chính là nơi giao nguồn của 2 nhánh sông nhỏ thượng nguồn của sông Sài G̣n, v́ vậy có tên gọi như trên.
Theo Trần Đỗ Cẩm, th́ một thiếu tá Quân lực Việt Nam Cộng ḥa Đặng Hưng Long, là người đă phiên âm chữ Tonlé Tchombe thành tiếng Việt là Tống Lê Chân[1].
Theo những bô lăo trong vùng th́ tên gọi này đă có từ năm 1956, khi Tổng thống Ngô Đ́nh Diệm thực hiện chính sách dân tộc chủ nghĩa, đă cho thay đổi và Việt hóa nhiều địa danh trên lănh thổ Việt Nam Cộng ḥa, như Bù Đốp đổi thành Bố Đức, B'lao đổi thành Bảo Lộc... và Tonlé Tchombe đă trở thành Tống Lê Chân. Tuy nhiên, thông tin này chưa được kiểm chứng bởi bất kỳ tư liệu nào.
Tiền đồn quân sự trong chiến tranh
Nguyên ủy, từ tháng 2 năm 1955, Thủ tướng Quốc gia Việt Nam đă cho đặt một tiền đồn quân sự tại đây nhằm pḥng ngừa các nguy cơ chống chính phủ từ lực lượng vũ trang của giáo phái Cao Đài vốn đang đóng tại Tây Ninh. Vị trí này kiểm soát giao điểm của nguồn nước, đồng thời có thể kiểm soát một tuyến giao thông về B́nh Long, một cửa ngơ vào thành phố Sài G̣n.
Cũng từ những vị trí tương tự, quân chính phủ đă tấn công tiêu diệt quân đội Cao Đài trong thời gian diễn ra chiến dịch Nguyễn Huệ. Thắng lợi của chiến dịch này đă đặt dấu kết thúc cho các lực lượng vũ trang thân Pháp, củng cố thế đứng chính trị của Ngô Đ́nh Diệm. Bốn tháng sau đó, ông thực hiện việc phế truất Quốc trưởng Bảo Đại và trở thành Tổng thống, tuyên bố thành lập Việt Nam Cộng ḥa.
Sau năm 1956, tiền đồn này hầu như không được sử dụng nữa. Từ năm 1961, bộ phận CIA tại Sài G̣n đă thực hiện chương tŕnh CIDG (viết tắt từ Civilian Irregular Defense Group), hay c̣n gọi là chương tŕnh Dân sự Chiến đấu, hay Xít-gi để xây dựng những lực lượng chiến đấu đặc biệt nằm ngoài quân đội chính phủ Nam Việt Nam.
Đây là một chương tŕnh bí mật, nhằm tuyển mộ và huấn luyện những chiến binh người dân tộc thiểu số địa phương, vừa có tác dụng pḥng vệ tại địa phương, pḥng ngừa sự thâm nhập của quân Cộng sản từ biên giới, đồng thời có thể hoạt động biệt kích trong những vùng bị đối phương kiểm soát. Trên thực tế, đây là một lực lượng quân sự bất hợp pháp với chính quyền Nam Việt Nam, do các sĩ quan Mỹ thuộc Toán 5 Lực lượng Đặc biệt Hoa Kỳ (5th Special Forces Group) làm cố vấn chỉ huy trực tiếp.
Tuy nhiên, những đội quân này cũng có những hoạt động độc lập hoặc phối hợp với quân đội Việt Nam Cộng ḥa khá hiệu quả, gây nhiều khó khăn cho phía Cộng sản. Năm 1967, các cố vấn Hoa Kỳ đă xây dựng một trại huấn luyện đồng thời là căn cứ pḥng thủ tại Tống Lê Chân. Chỉ huy trưởng đầu tiên là Thiếu tá Đặng Hưng Long. Năm 1970, thực hiện kế hoạch "Việt Nam hóa chiến tranh", Hoa Kỳ đă bàn giao lại cho quân lực Việt Nam Cộng Ḥa. Cũng trong năm đó, Lực lượng Dân sự Chiến đấu được đổi tên thành Biệt động quân Biên pḥng.
Căn cứ Tống Lê Chân sau khi bàn giao nằm trong địa bàn thuộc quân khu III. Đây là một vị trí quân sự khá quan trọng, nằm trong vùng ranh giới của hai tỉnh Tây Ninh và B́nh Long, cách An Lộc 15 km về hướng Tây Nam và mũi nhọn của khu Mỏ Vẹt 13 km về hướng Đông Nam.
Vùng Mỏ Vẹt, Lưỡi Câu thuộc Campuchia, là những bàn đạp xuất phát của Quân Giải phóng từ hướng Campuchia vào Tây Ninh. Dưới chân căn cứ là con đường 246, trục giao liên Nam - Bắc giữa căn cứ Trung ương Cục miền Nam với vùng kiểm soát Tam giác sắt của quân Việt cộng. Căn cứ c̣n nằm trong hệ thống căn cứ liên hoàn canh pḥng hướng biên giới Việt Nam - Campuchia và từng là một trong những bàn đạp hành quân của quân Việt Nam Cộng ḥa trong chiến dịch vượt biên giới năm 1972.
Bookmarks