Phạm Chí Dũng
08.05.2016

“Đánh dân c̣n hơn đánh kẻ thù” - những bằng chứng mới nhất bằng máu trong hai cuộc biểu t́nh bảo vệ môi trường ngày 1/5 và 8/5 năm 2016 đă làm đỏ rực bộ mặt công an “thành phố mang tên Bác”.

Công ước chống tra tấn: vẫn đánh!

Sau một thời gian dài tŕ hoăn, chính thể “luôn quan tâm và bảo đảm các quyền con người” rốt cuộc đă phải kư kết tham gia Công ước chống tra tấn quốc tế vào năm 2015. Cơ quan dễ “gật” nhất là Quốc hội dĩ nhiên không phản đối.
Nhưng từ trước đó, khoảng năm 2013, không c̣n dám bắt người bừa băi như thời gian trước đó, ngành công an Việt Nam bắt đầu phổ cập chiến thuật đánh người.
Kết quả rơ ràng nhất của việc tham gia Công ước chống tra tấn quốc tế là vẫn đều đặn xảy ra hàng chục cái chết của dân thường tại đồn công an, không phải qua nhiều năm mà tính cho mỗi năm. C̣n việc công an dùng các ngón đ̣n nghiệp vụ để tra tấn thường dân và người bất đồng chính kiến xảy ra như cơm bữa.
Để đối phó với các cuộc biểu t́nh khiếu kiện đất đai, ô nhiễm môi trường và chống Trung Quốc, chiến thuật do công an Việt Nam sử dụng để khống chế và đánh người đă trở nên nổi tiếng đến nỗi không chỉ các tổ chức nhân quyền quốc tế biết rơ, mà cả du khách nước ngoài cũng e sợ. Đă có trường hợp một khách du lịch Bỉ bị những người mặc thường phục đánh rớt máy chụp ảnh và bị ăn cùi chỏ chỉ v́ ông cố gắng ghi h́nh đoàn biểu t́nh chống Trung Quốc.
Nhưng có lẽ du khách người Bỉ này đă không biết một sự thật: từ ít nhất 5 năm qua, công an TP.HCM đă vượt trên cả tiêu biểu về chiến thuật bắt cóc và đánh người.
‘Không hiểu sao nó toàn nhắm vào đầu mà đánh!’
Ngay từ sáng sớm ngày 1/5, 6 người bất đồng chính kiến phản đối vụ “cá chết Formosa” đă bị công an xông vào bắt giữ ngay tại hầm gửi xe của Ḍng Chúa Cứu Thế Sài G̣n. Hai vợ chồng Huỳnh Anh Tú và Phạm Thanh Nghiên, bà Dương Thị Tân, ông Đỗ Đức Hợp… đă bị công an lôi về đồn cảnh sát tại một số phường ở quân 3. Lôi về, hỏi cung và đánh đập.
Không hề nương nhẹ. Đàn ông bị đánh nặng nhất. Cuối cùng, Công an TP. HCM đă có thể tự hào với thủ thuật đánh hội đồng. Có người bất đồng chính kiến bị đánh đến 4 lần, từ ngoài vào trong đồn. Đánh không để lại dấu vết nhưng hoàn toàn có thể khiến nội thương trầm trọng.
Một phụ nữ nhỏ nhắn gầy yếu như Phạm Thanh Nghiên nhưng đă bị công an đánh vào đầu. “Không hiểu sao nó toàn nhắm vào đầu mà đánh!” - cô căm phẫn.
Chắc hẳn công an không muốn nữ cựu tù nhân chính trị như Nghiên c̣n đủ tỉnh táo để viết bài tố cáo an ninh xâm phạm thân thể và tố cáo cả cái bản chất chế độ vẫn rêu rao “tôn trọng nhân quyền” này.
Lẽ ra, kịch bản đánh người của Công an TP. HCM c̣n khả thi hơn, nếu đám đông biểu t́nh vào ngày 1/5 không lên đến 4.000 người.
Lúc này, vai tṛ dẫn dắt của các tổ chức xă hội dân sự đă không c̣n quá cần thiết. Hơn nữa, rất nhiều thành viên chủ chốt của Xă hội dân sự đă bị công an nhốt tại nhà. Nhưng thay vào đó, rất nhiều người dân, trí thức với không ít người xuống đường biểu t́nh lần đầu, đă lên tiếng và đối mặt với hàng rào công an, dân pḥng, thanh niên xung phong.
Vậy là quen thói đánh người bất đồng chính kiến, công an lại chuyển qua đánh dân.
Diễn biến các cuộc biểu t́nh ghi nhận bằng video cho thấy cảnh một thanh niên (tóc vàng) bị vây và đánh hội đồng bởi lực lượng mặc đồng phục xanh lơ hung hăn. H́nh ảnh và video cũng ghi nhận một người đàn ông khác bị lực lượng trấn áp đánh bể đầu, máu tuôn ṛng ṛng trên vai.
Vụ “trầm trọng và đê tiện nhất”, theo một facebooker, là vụ cô gái tên Lê Vi bị chận đánh thô bạo khi cô đă tách đoàn biểu t́nh để trở về nhà. Chưa kể những vụ bắt bớ, sách nhiễu những người liên quan đến việc đưa thông tin về dự án nhà máy gang thép Formosa Vũng Áng (Hà Tĩnh), cũng như người tham gia tuần hành ôn ḥa và cả sau khi cuộc biểu t́nh kết thúc. Một số bạn sinh viên ở trọ ven đô Sài G̣n đă bị chủ nhà đuổi, không tiếp tục cho thuê pḥng nữa dưới áp lực của công an…
Đến cuộc biểu t́nh ngày 8/5 để đ̣i chính phủ phải công bố nguyên nhân xác đáng gây cá chết hàng loạt tại các tỉnh miền Trung, bữa tiệc máu người đă làm đảo lộn những giá trị c̣n sót lại của “lực lượng thanh niên xung phong” và giới “giữ ǵn” trật tự đô thị, nếu không kể đến đội ngũ côn đồ không mặc sắc phục. Những cánh tay vạm vỡ vung lên, nhưng thay v́ hướng ra Biển Đông th́ lại giáng thẳng vào đầu những người biểu t́nh đang tranh đấu cho quyền lợi môi sinh của cả một dân tộc.
“Phương châm” đă rơ: tập trung đánh vào vùng mặt, vừa để dằn mặt vừa không để lại nội thương mà có thể dẫn đến tử thương. Một phụ nữ bế con gái bị đấm và cả bị đá vào mặt. Nhiều người biểu t́nh bị bắt đưa lên xe bus chở về sân vận động Hoa Lư. Tại đó, bữa tiệc máu người c̣n say máu. Nhiều thân thể không c̣n lành lặn như trước khi biểu t́nh…
Đến giờ phút này, “đối tượng” cũng đă rơ. Có lẽ bất cứ người biểu t́nh nào và cả những người không trực tiếp biểu t́nh cũng đều sôi sục căm phẫn một câu hỏi: Những “lănh đạo TP. HCM” như Bí thư thành ủy Đinh La Thăng và Giám đốc công an Lê Đông Phong chẳng lẽ không am tường, hay đă “quán triệt” đến mức triệt để hành vi đánh người của cấp dưới?
Đă đến lúc chế tài!
Một lần c̣n có thể cho rằng “vô t́nh”, hai lần th́ không c̣n là “ngẫu nhiên”, c̣n ba lần trở đi th́ đă thành hệ thống.
Công an TP. HCM đă có cả một chuỗi hệ thống về đàn áp nhân quyền từ nhiều năm qua. Chỉ tính riêng nửa cuối năm 2015 là lúc ông Lê Đông Phong được bổ nhiệm làm giám đốc công an thành phố, đă có ít nhất 6 cuộc tụ tập tưởng niệm Hoàng Sa, Gạc Ma, Trường Sa, kỷ niệm chiến tranh biên giới 1979, biểu t́nh môi trường bị công an đàn áp nặng nề hơn hẳn so với Hà Nội.
Nhưng v́ sao Công an TP. HCM lại mẫn cán đàn áp và đánh đập người dân tàn bạo hơn Công an Hà Nội, trong khi Sài G̣n vẫn luôn được xem là đất Nam Bộ có khí chất hiền ḥa? Câu hỏi này có lẽ không hoàn toàn tùy thuộc vào việc TP. HCM không phải là trung tâm ngoại giao nên dễ “xử” hơn, mà c̣n phụ thuộc vào yếu tố “tương quan chính trị”. Chỉ riêng hai năm 2014 và 2015, không ít lần xuất hiện những dấu hiệu cho thấy giới đấu tranh nhân quyền ở Sài G̣n bị dùng làm vật hy sinh cho đấu đá phe phái nội bộ, đặc biệt liên quan đến các sự kiện đối ngoại, trong khi ở Hà Nội ít diễn ra hiện tượng này hơn.
Vào lần này, cuộc đàn áp đánh đập không thương tiếc người biểu t́nh tại TP. HCM lại trùng với thời điểm Trợ lư ngoại trưởng Hoa Kỳ đặc trách về dân chủ nhân quyền và lao động - ông Tom Malinowski - đến Việt Nam để chuẩn bị cho chuyến công du của Tổng thống Obama đến quốc gia quá tráo trở về “bảo vệ nhân quyền” này.
Hẳn nhiên, dù muốn hay không th́ Tổng Bí thư Trọng cũng sẽ chẳng mấy đẹp mặt quốc tế bởi phương châm đánh dân như đánh kẻ thù của cấp dưới.
C̣n riêng với Bí thư Đinh La Thăng - nhân vật được Tổng Bí thư Trọng điều động vào Sài G̣n như một cách hiểu “b́nh Nam” - những h́nh ảnh đánh đập, đàn áp trong hai cuộc biểu t́nh ngày 1/5 và 8/5 năm 2016 đă tiếp nối cho chuỗi hai lần trước đó quyền con người của người bất đồng chính kiến và người dân bị xâm phạm nặng nề, tính từ thời điểm ông Thăng nhậm chức bí thư thành ủy TP. HCM vào tháng Giêng năm 2016. Chẳng lẽ là một lănh đạo chính trị cùng trách nhiệm chính trị, ông Thăng không hề hay biết chuyện đánh dân và bữa tiệc máu người, nhất là khi sáu chục trí thức đă gửi thư trực tiếp phản ánh đến ông mà không hề nhận được hồi âm? Người ta c̣n rất ngờ rằng chính ông đă đồng thuận cao với Công an TP. HCM để các nhân viên an ninh “thi hành những biện pháp nghiệp vụ cần thiết”.
Gieo gió th́ gặt băo. Chuỗi vi phạm nhân quyền và chiến thuật đánh người của công an Việt Nam đă trở nên khét tiếng đến nỗi từ đầu năm 2016, một số tổ chức nhân quyền quốc tế và Hoa Kỳ, cùng một số nghị sĩ Quốc hội Mỹ, đă một lần nữa đặt lại vấn đề cần có một bộ luật chế tài nhân quyền đối với Việt Nam. Điểm then chốt của bộ luật này đang được những tổ chức nhân quyền quốc tế tiến hành là xây dựng danh sách những cá nhân lănh đạo Việt Nam (có thể cả thân nhân của họ) có “thành tích” vi phạm nhân quyền trầm trọng - không chỉ bắt người mà c̣n đánh người, kể cả sách nhiễu dân chúng - để cấm nhập cảnh vào Hoa Kỳ và phong tỏa tài khoản của họ ở nước ngoài.

Tunisie và Ukraine: Hăy nhớ!

2016. Hàng loạt phong trào phản kháng về nhiều nan đề xă hội đang bừng tỉnh ở Việt Nam. Nhưng điểm khác biệt so với những năm trước là không c̣n quá cần đến vai tṛ đầu tàu của các tổ chức xă hội dân sự độc lập, mà chính người dân, bao gồm cả những cán bộ hưu trí, đang lên tiếng và lần đầu tiên xuống đường biểu t́nh. Chính quyền sẽ đối phó ra sao với số đông quần chúng theo đúng nghĩa này?
Nếu vẫn giữ nguyên năo trạng và thói quen đánh người, sẽ không có ǵ ngạc nhiên khi giới công an thẳng tay với người dân biểu t́nh trong đó có cả cán bộ hưu trí. Nhưng khi đó, ngành công an sẽ vấp phải không phải một nhúm người, mà một biển dân.
Xuống đường giờ đây không chỉ là phản ứng với những nan đề xă hội, mà c̣n biểu lộ tâm trạng bất măn cùng cực trước một chính quyền tham nhũng, “hèn với giặc ác với dân” và quá yếu kém về điều hành. Chỉ cần một tia lửa phát ra, chỉ cần một hành động đánh dân đủ gây chấn thương nặng nề hoặc tử vong, hiệu ứng phản kháng từ đám đông có thể bùng nổ và lập tức biến thành đám cháy dữ dội.
Đó là cách nhanh nhất để dẫn tới bạo động xă hội và con đường ngắn nhất để khiến một chế độ sụp đổ. Cái cách mà cái chết trong đồn cảnh sát của một người bán rau quả đă biến thành cuộc cách mạng lật đổ chế độ ở Tunisie vào năm 2011.
Cũng là cái cách đă khiến hàng trăm cảnh sát ở Ukraine phải quỳ sụp trước đám đông biểu t́nh để xin tha mạng vào năm 2014