Lịch sử bầu Giáo hoàng và Cơ mật viện - Conclave
Sáng 18/4/2005, Hồng y Đoàn sẽ bắt đầu cuộc họp cơ mật để bầu một người kế vị Thánh Phêrô - vị Giáo hoàng thứ 265 của Giáo hội Công giáo.
Hồng y đoàn vào nhà nguyện Sistina.
Nghi lễ sẽ chính thức khởi đầu bằng việc dâng Thánh lễ trước cuộc bầu cử. Các vị Hồng y dưới 80 tuổi sẽ bắt đầu các cuộc họp cơ mật để bầu cử Giáo hoàng (Cơ mật viện bầu cử Giáo hoàng - Conclave) bằng cuộc rước trọng thể vào nhà nguyện Sistina.
Mật nghị sẽ bắt đầu với một bài thuyết giảng của Đức Hồng y Thomas Spidlik và nghi thức thề giữ bí mật tuyệt đối về những ǵ diễn ra trong Mật nghị. Trong lịch sử, chưa bao giờ nghi thức tuyên thệ giữ bí mật tuyệt đối của các Hồng y bị phá vỡ vì bất kỳ lý do nào.
Nguồn gốc ra đời Cơ mật viện bầu Giáo hoàng - Conclave
Trong những thế kỷ đầu, các Đức Giáo Hoàng (ĐGH) được chọn đến từ nhiều quốc gia khác nhau, nhưng nh́n chung, các Giáo Hoàng người Ư đă chiếm đa số.
Cách thức bầu Giáo Hoàng cũng thay đổi qua các thời đại. Năm 1179, Hồng Y Đoàn (College of Cardinals) là cơ cấu cao nhất trong Giáo Hội được thành lập để bầu Giáo Hoàng. Lúc đầu số Hồng Y trong Hồng Y Đoàn được giới hạn là 24 vị. ĐGH Phaolô IV (1555-1559) nâng lên 70 vị, tượng trưng cho 70 trưởng lăo dân Do Thái ngày xưa. Đến năm 1958, ĐGH Gioan XXIII tăng số Hồng Y lên 75 vị, và năm 1973 ĐGH Phaolô VI nâng lên 120 vị. Qua Tông Huấn Universi Dominici Gregis, ĐGH Gioan Phaolô II đă đưa tổng số Hồng Y có thể lên tới 180 vị.
Chỉ các Hồng Y dưới 80 tuổi mới được dự Mật Viện (Conclave) để bầu Giáo Hoàng, nhưng số Hồng Y này sẽ không quá 120 vị.
Tổng số các Hồng Y hiện nay là 183 vị thuộc 66 quốc gia trên thế giới, nhưng chỉ có 117 vị dưới 80 tuổi là được tham dự Mật Viện để bầu Giáo Hoàng, chia ra như sau: 58 vị ở Âu châu, 21 vị ở châu Mỹ Latinh, 14 vị ở Bắc Mỹ, 11 vị ở Phi châu, 11 ở Á Châu, và 2 vị ở châu Úc.
Việt Nam hiện nay có hai Hồng Y là Phạm Đ́nh Tụng 86 tuổi, Phạm Minh Mẫn 71 tuổi (5/3/1934), nên chỉ có ĐHY Phạm Minh Mẫn được bầu Giáo Hoàng mà thôi.
Thể thức bầu Giáo Hoàng hiện nay được ấn định do Sắc lệnh “Romano Pontifici Eligendo” (Sắc lệnh về bầu cử Giáo hoàng Roma) do Đức Giáo Hoàng Phaolô VI ban hành năm 1975 được tu chỉnh và bổ túc bằng Tông huấn “Universi Dominici Gregis” (Mục tử toàn thể đoàn chiên Chúa) do ĐGH Gioan Phaolô II kư ban hành ngày 22/2/1996. Tông hiến này quy định chỉ có một cách bầu duy nhất là bỏ phiếu kín sau khi đă cân nhắc kỹ càng. Các vị Hồng Y sẽ viết tên người ḿnh muốn bầu vào trong một lá phiếu có in hàng chữ La Tinh “Eligo in summo Pontifice” (Tôi xin bầu lên chức vị Giáo Hoàng), gấp lá phiếu lại làm bốn, giơ cao lên và từng vị đặt trên Chén Thánh lớn trên bàn thờ.
Trong lịch sử của Giáo Hội trong 9 thế kỷ gần đây, có 3 cách bỏ phiếu đă từng được áp dụng.
Thể thức bỏ phiếu thứ nhất là “acclamation” (tung hô) trong đó các vị bộc phát xướng tên của vị mà ḿnh muốn bầu Giáo Hoàng. Thể thức thứ hai là “commission” (ủy quyền) trong đó các vị Hồng Y ủy quyền cho một ủy ban tối thiểu là 9 vị Hồng Y và tối đa là 15 vị Hồng Y và hứa tuân phục kết quả do ủy ban này chọn ra. Trong thực tế, từ cuối thế kỷ thứ 14 đến nay, cả hai cách này đều không c̣n được áp dụng.
Cuộc họp của các Hồng y bầu Giáo hoàng vào tháng 11 năm 1268 tại thành Viterbo (phía bắc thành phố Roma) kéo dài trong mấy tháng trời mà không có kết quả. Dân chúng thấy các vị Hồng y nhóm họp bầu mãi mà không chọn được Giáo hoàng, họ đă lấy ch́a khóa và khóa chặt dinh thự nơi các vị Hồng y họp. Nhưng cũng không có kết quả, nên họ giảm phần ăn, chỉ cung cấp nước lă và bánh ḿ cho các vị mà thôi. Cuối cùng, mất gần 3 năm, vào tháng 9 năm 1271 mới bầu được Giáo hoàng, đó là Đức Giáo hoàng Gregory X.
Rút kinh nghiệm, Đức Gregory X khi lên ngôi đă thiết lập Cơ mật viện - conclave, nguyên ngữ La tinh là cum-clave, (với ch́a khóa) vào năm 1274,nhấn mạnh đến việc giữ kín về tất cả mọi sự việc diễn ra kể từ lúc các Hồng Y được thông báo về cái chết của Đức Giáo Hoàng cho tới khi bầu cử được vị Giáo Hoàng mới. Ngài c̣n ra chỉ thị từ ngày đó trở đi các cuộc bầu Giáo hoàng phải được tổ chức tại một nơi đóng kín nghiêm ngặt, và các vị Hồng y phải sống trong điều kiện ăn ở tương đối vừa phải.
Khói trắng sẽ bốc lên ở đây báo hiệu đã bầu được Giáo hoàng mới.
Cuộc bầu Giáo hoàng thứ nhất theo chỉ thị này vào năm 1303, bầu ra Đức Giáo hoàng Benedictô XI. Sau cuộc bầu cử 1303, có thêm vị Giáo hoàng khác tại thành Avignon ở Pháp. Cuộc bầu Giáo hoàng kế tiếp tại Roma vào năm 1378 khi chọn ra Đức Giáo hoàng Urbanô VI. Sau đó có khoảng trống một thời gian lâu mới có cuộc bầu Giáo hoàng tại Roma vào năm 1455 để bầu cử Đức Giáo hoàng Calllistus III. Năm 1800 Đức Giáo hoàng Piô VII được bầu tại thành Venice chứ không phải tại Roma. 4 cuộc bầu Giáo hoàng sau đó được đưa về Roma, nhưng tại Điện Quirinal Palace, nay là Dinh của Tổng thống Italia.
Năm 1870 điện Quirinal Palace trở thành Dinh cư trú của Vua Italia, v́ sau khi thống nhất các tiểu vương quốc của Italia th́ Roma được chọn làm thủ đô của nước một quốc gia Italia thống nhất.
Vào năm 1878 cuộc bầu Đức Giáo hoàng Lêô XIII diễn ra trong thành Vatican. Và cuộc bầu Giáo hoàng tới đây vào ngày 18/4/2005 là cuộc bầu Giáo hoàng lần thứ 54 xảy ra tại điện Sistine bên trong thành Vatican.
Trong quá khứ có những cuộc bầu Giáo hoàng rất lâu và khó khăn. Đôi khi có những yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến việc chọn lựa và bầu Giáo hoàng. Đó là các vua chúa các nước ở châu Âu muốn ảnh hưởng, làm áp lực và có khi c̣n muốn khống chế để bầu ra người mà các vua đó ưa thích.
Một yếu tố khác nữa là khi đó không có phương tiện thông tin hữu hiệu, sau khi bầu xong Giáo hoàng th́ nhiều vị Hồng y sống ở xa mới được tin về vị Giáo hoàng đă chết, nên không thể tham dự cuộc bầu Giáo hoàng được.
C̣n tiếp...
Bookmarks