Di lệnh của tổ tiên: Thoát Trung hay là chết!
Thoát Trung Luận
Giáp Văn Dương
Thời gian gần đây, khi thảo luận về những nguy cơ đối với nước ta trước sự trỗi dậy của Trung Quốc, về lựa chọn mô h́nh phát triển cho Việt Nam, về t́nh h́nh tranh chấp Biển Đông …, một số người thuộc giới trí thức trong và ngoài nước, dù chưa chính thức, cũng đă ít nhiều đi đến một nhận định chung: Cần thoát khỏi sự ảnh hưởng của Trung Quốc!
Tuy nhiên, nhận định này chưa bao giờ được viết ra một cách mạch lạc, có hệ thống, và dường như chỉ mới dừng ở mức trực giác. V́ thế, một bài luận nhằm phân tích rơ ràng về nhận định quan trọng này là cần thiết.
*
* *
Tư tưởng thoát khỏi Trung Quốc thực ra không hề mới. Lịch sử nước ta có thể được diễn giải tương đối đầy đủ dưới góc nh́n thoát Trung. Phần lớn các cuộc khởi nghĩa, các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc ta đều mang trong ḿnh một thông điệp nóng hổi: Thoát khỏi ṿng kiềm tỏa của Trung Quốc!
Sự kiện dân tộc Việt Nam không bị đồng hóa và giành lại được độc lập sau gần một ngh́n năm Bắc thuộc là một sự kiện hy hữu trên thế giới. Đó là kết quả của một quá tŕnh thoát Trung bền bỉ kiên tŕ. Sau khi giành được độc lập, quá tŕnh này được tiếp nối không chỉ ở các cuộc kháng chiến vệ quốc, mà c̣n ở các nỗ lực giữ ǵn ngôn ngữ, văn hóa ở các triều đại sau này.
Khi c̣n nhỏ, tôi đă từng ngạc nhiên khi đọc bài hịch của vua Quang Trung khích lệ tướng sĩ trước khi ra trận: “Đánh cho để dài tóc. Đánh cho để răng đen…”. Tôi đă tự hỏi, v́ sao nhà Vua không chọn những biểu tượng lớn lao hơn mà lại chọn những điều nhỏ nhặt như vậy để động viên quân sĩ? Nhưng càng ngày tôi càng thấm thía: Đó là ḷng kiên định của tổ tiên nhằm thoát khỏi ṿng kiềm tỏa của nền văn hóa Trung Hoa, ngay từ những việc nhỏ nhất.
Ư thức vùng thoát khỏi ṿng kiềm tỏa này là thường trực. Tuy nhiều lúc bị chao đảo bởi sự tấn công mạnh mẽ đến từ phương Bắc, nhưng mỗi khi cần đến th́ ư thức vùng thoát này lại bùng lên dữ dội. Nỗ lực xây dựng chữ viết riêng cho dân tộc như chữ Nôm của cha ông, và gần đây nhất là việc toàn dân đồng loạt chuyển sang sử dụng chữ quốc ngữ, là minh chứng rơ ràng cho sự vùng thoát khỏi ṿng kiềm tỏa này.
Riêng với việc chuyển sang sử dụng chữ quốc ngữ, có thể nói, đây là một cuộc thoát Trung ngoạn mục. Thành quả của nó thật đáng nể: Số người biết đọc biết viết tăng lên gấp bội, số lượng văn bản sử dụng chữ quốc ngữ chỉ trong một thời gian ngắn đă tăng lên gấp nhiều lần so với số văn bản chữ Nho của toàn bộ lịch sử nước ta trước đó. Cũng chính nhờ chữ quốc ngữ mà về mặt h́nh thức, ngôn ngữ của chúng ta đă thoát khỏi ṿng kiềm tỏa của tiếng Hán. Tỷ như đến giờ phút này, nước Việt ta vẫn dùng chữ Nho để viết và giao tiếp với thế giới, th́ đối với họ, ta có khác nào một quận huyện của Trung Quốc? Ta sẽ gặp khó trong việc thuyết phục họ rằng, ta là một quốc gia độc lập, có ngôn ngữ và văn hóa riêng.
Tên gọi của nước ta cũng không phải là một sự ngẫu nhiên. Đằng sau mỗi cái tên đều là một lời nhắn nhủ hoặc một mong đợi sâu thẳm. Ông cha ta đă chọn hai chữ Việt Nam để đặt làm tên nước. Việt Nam có nghĩa là tiến về phương Nam. Điều này có nghĩa là ǵ? Chỉ có thể cắt nghĩa: Tiến về phương Nam để thoát khỏi ṿng kiềm tỏa của người phương Bắc. Đó là di lệnh của tổ tiên cho các thế hệ con cháu người Việt Nam ḿnh.
Như thế, tổ tiên chúng ta bằng kinh nghiệm và trực giác, thông qua cách chọn tên nước, đă di lệnh cho con cháu: Muốn tồn tại th́ phải tiến về phương Nam, thoát khỏi ṿng kiềm tỏa của người phương Bắc. Lịch sử mở nước của chúng ta trong thời cận đại có thể được hiểu là ǵ khác hơn việc thực hiện di lệnh của tổ tiên ḿnh?
Nhưng điều không may cho chúng ta là nền văn hóa Trung Hoa có sức ảnh hưởng quá lớn. Nó như một đại nam châm hút các dân tộc xung quanh về phía ḿnh. Nên dù luôn có ư thức vùng thoát khỏi ảnh hưởng của người Trung Quốc, dù đă được cha ông di lệnh kỹ càng, th́ lịch sử của Việt Nam luôn là sự giằng xé giữa hai luồng vận động: Vùng thoát khỏi Trung Quốc và chầu về Trung Quốc.
Sở dĩ có sự giằng xé này là v́, trong suốt thời phong kiến, do sự hạn chế của phương tiện giao thông, thế giới bên ngoài đối với nước ta dường như chỉ có một ḿnh Trung Quốc. Khi người của ta chưa đủ đông, kinh tế của ta chưa đủ mạnh, văn hóa của ta chưa đủ trưởng thành, th́ việc chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa cũng là điều dễ hiểu.
Nhưng ngày nay, thời thế đă đổi thay. Một em bé sinh ra ở một vùng quê hẻo lánh cũng có đủ thông tin để biết rằng, thế giới không chỉ có một ḿnh Trung Quốc. Thế giới c̣n có nhiều nền văn hóa khác, mang nhiều giá trị tiến bộ hơn, đáng học hỏi hơn nền văn hóa Trung Hoa, đến mức bản thân người Trung Quốc cũng phải mau mau thay đổi để học hỏi những điều tiến bộ này. Trên thực tế, những vùng nào của Trung Quốc gỡ bỏ được một phần văn hóa Trung Hoa truyền thống để du nhập các giá trị văn hóa phương Tây như các Hồng Kông, Đài Loan… th́ đều phát triển vượt bậc so với những phần c̣n lại của Trung Quốc lục địa.
Nhiều nước châu Á khác như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore cũng đă t́m cách thoát khỏi ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa thành công và trở thành những con rồng con hổ châu Á mới. Họ không chỉ giữ được độc lập, mà c̣n tiến nhanh thành một nước phát triển, được thế giới kính nể trọng vọng.
Hăy lấy trường hợp Nhật Bản làm ví dụ: Bằng cách thực hiện cuộc thoát Á nhập Âu từ nửa sau của thế kỷ 19, Nhật Bản đă tránh được ách nô lệ thực dân và phát triển thành cường quốc chỉ sau một thời gian ngắn. Thoát Á với Nhật Bản thời gian đó là ǵ, nếu không phải là thoát khỏi ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa? V́ vậy có thể nói, ch́a khóa để Nhật Bản phát triển thành công là thoát khỏi ṿng ảnh hưởng của Trung Quốc.
Vậy th́ tại sao chúng ta lại không làm như họ? Tại sao ta lại không vùng thoát khỏi ṿng kiềm tỏa của Trung Quốc để phát triển, khi gương thành công đă bày ra trước mắt cả trăm năm, khi di lệnh của tổ tiên vẫn c̣n bên tai văng vẳng?
Câu trả lời chỉ có thể là: Tư tưởng chầu về Trung Quốc đă trở thành một quán tính tâm lư, một vô thức xă hội hay một phản xạ có điều kiện. Tư tưởng này đă ăn sâu vào đời sống ở nhiều dạng nhiều mặt nên khó ḷng dứt bỏ được. Với người dân th́ đó là sự tiếp nhận văn hóa Trung Hoa một cách vô tư hào hứng qua phim ảnh, sách báo… đến mức trẻ em thuộc sử Tàu hơn sử Ta, quen với đồ chơi Tàu hơn đồ chơi Ta. Thương nhân ta th́ chỉ chăm chắm nhập hàng Trung Quốc giá rẻ về bán cho dân, dù biết là hàng kém và có nhiều độc hại. Ở mức quốc gia th́ đó là sự ràng buộc đến mức vô lư về ư thức hệ vào người Trung Quốc, dẫn đến thua thiệt và bất b́nh đẳng trong bang giao quốc tế.
Những việc này đều diễn ra một cách trơn tru tự động, đến mức không mấy ai tự hỏi: V́ sao mọi chuyện lại quá dễ dàng như vậy? Câu trả lời hẳn nhiên là tư tưởng chầu về Trung Quốc đă bén rễ sâu trong tiềm thức của xă hội ta như một chất gây nghiện, tuy độc hại nhưng rất khó từ bỏ. V́ nếu từ bỏ th́ sẽ gây ra đau đớn và chống chếnh phần nào. Nhưng từ xưa đến nay, có chất gây nghiện nào có lợi?
Trong hoàn cảnh đó, chỉ c̣n một cách duy nhất là quán chiếu để nh́n sâu hiểu kỹ tác hại của việc chầu về Trung Quốc, để thấy được mối nguy lâu dài của nó đối với đất nước th́ may ra mới có thể dứt bỏ được.
Trước hết là về văn hóa: Có so sánh ra bên ngoài mới thấy, bản sắc văn hóa của ta quá đỗi mong manh. Lư do chính là văn hóa của ta đă bị áp đảo bởi văn hóa Trung Hoa trong suốt nhiều thế kỷ, nay càng bị áp đảo mạnh hơn bởi tiến bộ của phương tiện truyền thông. Nhiều người khi c̣n sống th́ một chữ tượng h́nh bẻ đôi không biết, nhưng khi chết th́ lại được cúng tế bằng các bài văn khấn chữ Nho. Chuông, khánh trong chùa dù mới đúc, cũng hết thảy được khắc bằng thứ chữ của người Hán dù chẳng ai đọc được. Truyền thanh truyền h́nh, tuy sống bằng tiền thuế của dân Việt Nam ta, lại ngày đêm truyền bá văn hóa Trung Hoa đến tận hang cùng ngơ hẻm. Thời sự hơn nữa th́ phim về tổ tông được quay bên Trung Quốc, Vạn Lư Trường Thành được mang về Đà Lạt... Ôi thôi, biết bao nhiêu mà kể!
Xin hỏi: Một dân tộc được định h́nh chính bởi cái ǵ? Có phải là bởi đất đai, tài nguyên của dân tộc đó hay không? Chắc hẳn là không. Người ta phân biệt dân tộc này với dân tộc khác bởi chính văn hóa của nó. Nay văn hóa của ta đang bị áp đảo mà dân ta lại vui vẻ cổ vũ chấp thuận, th́ khác nào tay ta đă yếu, mắt ta đă chậm mà ta lại tự mua dây về bịt mắt trói tay ḿnh?
Chính do sự áp đảo của văn hóa Trung Hoa nên những thói hư tật xấu của họ đă t́m được đất sống và tác oai tác quái ở ta. Nạn chuộng bằng cấp hư danh, tệ mua quan bán chức, thói tầm chương trích cú, ếch ngồi đáy giếng, ngông nghênh coi thường chân lư, bệnh phụ mẫu quan phương, chính trị thống soái …– những đặc trưng của văn hóa hủ nho Trung Quốc không hề giảm đi trên đất Việt Nam ta mà ngược lại, như rồng gặp nước, múa may phát triển tràn lan, biến hóa gây hại không biết bao nhiêu mà kể. V́ sao vậy? V́ không sáng tạo ra chỉ học đ̣i bắt chước, nên nhiều người mang ḷng kính sợ, nhất nhất tuân theo không dám đổi thay, nên chỉ nhăm nhắm chầu về, nghiêm cẩn như học tṛ đối với ông thầy.
Nay những thói hư tật xấu này đang tác oai tác quái làm suy đồi văn hóa và đạo đức của ta quá thể. Bệnh h́nh thức hư danh, tật khoe khoang thành tích, thói hành dân, nịnh trên lừa dưới, tệ chạy chức chạy quyền… đă thành phổ biến , nên không c̣n cách nào khác là phải dứt bỏ để học những giá trị tiến bộ của phương Tây như dân chủ, tự do, b́nh đẳng, bác ái, thực học thực nghiệp… th́ mới có thể tiến kịp người.
Ta phải tự gỡ bỏ tấm khăn đang bịt mắt ta ra, phải vứt bỏ sợi dây đang trói buộc ḿnh th́ bàn tay khối óc mới được giải phóng, hoa thơm trái ngọt của sự sáng tạo mới được thành tựu. C̣n như chỉ mê muội sùng kính những thứ người ta đă phải bỏ đi, th́ măi lếch thếch lôi thôi cũng là điều tất yếu!
Thứ hai là về kinh tế: Việt Nam ta đang bị áp đảo trong thương mại đối với người Trung Quốc. Nhập siêu từ họ lên đến 90% so với tổng nhập siêu của cả nước ta. Trong khi đó, xuất khẩu từ ta sang họ chỉ chiếm một phần rất nhỏ, lại chủ yếu là nguyên liệu thô và hàng nông sản, là những thứ mà giá trị chẳng được bao nhiêu. Vậy có thể nói, về kinh tế, chúng ta đang phụ thuộc vào họ một cách nặng nề. Nền kinh tế của ta đang ở mức chông chênh, có thể sụp đổ khi họ chủ tâm đóng cửa.
Nhưng điều đáng lo hơn cả là những người có thẩm quyền lại không thấy sự bất thường này. Những dự án lớn hầu hết đều rơi vào tay nhà thầu Trung Quốc. Tỷ như, 90% các dự án tổng thầu gần đây đă rơi vào tay họ. Chất lượng của những công tŕnh này rất kém, v́ một lẽ giản đơn: Tŕnh độ về công nghệ của họ c̣n thấp, việc tôn trọng môi trường và văn hóa bản địa họ chẳng quan tâm. Hàng hóa xuất phát từ Trung Quốc luôn bị thế giới cảnh báo là độc hại và kém chất lượng. Chính họ đă gây ra nhiều vấn nạn về văn hóa và môi trường trong nước họ. Vậy thử hỏi, vẫn những con người đó sang nước ta th́ làm sao có thể làm tốt cho được?
Đáng tiếc thay, tư duy chộp giật, “sống chết mặc bay tiền thày bỏ túi” của nhiều người có trách nhiệm đă dung túng t́nh trạng này, gây hại lâu dài cho nền kinh tế. Việc này ta phải trách ta trước hết, v́ nếu ta không tiếp tay th́ làm sao họ có thể tác oai tác quái. Tiếp tay cho họ hại ḿnh, thời buổi cạnh tranh, hỏi có khác nào mua dây để tự trói chân ḿnh. Mà đă mua dây để tự trói chân ḿnh th́ làm sao có thể đi nhanh đi xa cho được?
Chính v́ thế, bên cạnh việc vùng thoát khỏi ṿng kiềm tỏa về văn hóa, chúng ta cần t́m cách thoát khỏi ṿng kiềm tỏa về kinh tế. Nhà nước cần có chính sách giảm thiểu nhập siêu từ Trung Quốc, khuyến khích người trong nước sản xuất kinh doanh. Người Việt phải xây dựng được một nền kinh tế độc lập so với người Trung Quốc, phải mở được những lối đi riêng, tạo dựng được những mô h́nh phát triển khác hẳn so với họ. Phải phấn đấu trở thành hội điểm đầu tư và thương mại toàn cầu. Việc này nói th́ dễ mà làm th́ rất khó. Nhưng không v́ thế mà không gắng sức, v́ tương lai dân tộc phụ thuộc phần nhiều vào chính chỗ này.
Thứ ba là về chính trị: Nước ta đang có một sự ràng buộc kỳ quặc về ư thức hệ đối với người phương Bắc. Họ làm ǵ th́ sớm muộn ta cũng làm theo như bị thôi miên. Rất nhiều khổ đau trong lịch sử của ta đă có nguồn gốc từ việc làm theo như họ.
Dân ta khác, phong hóa của ta khác, đất đai vị thế của ta khác, vậy hà cớ ǵ ta phải dập khuôn theo? Đành rằng, trước đây ta chỉ biết đến Trung Hoa nên triều chính phải rập khuôn bắt chước, tuy đáng trách những có thể cảm thông. Nhưng nay thế thời đă đổi, thế giới đă mở rộng muôn phương, mà sao ta vẫn nhăm nhắm hướng về phương Bắc? Bao phen cửa nát nhà tan, bị đè đầu cưỡi cổ, mà sao vẫn chưa hết tỉnh hết mê? Lẽ nào, luồng tư tưởng chầu về Trung Quốc, tưởng chừng sẽ nhạt đi khi thế giới được mở rộng ra, lại một lần nữa giở tṛ mánh khóe kéo ch́m ta xuống đáy?
V́ sao vậy? V́ đâu vậy? V́ sự u mê đă đến mức thâm căn cố đế, hay v́ đặc quyền đặc lợi của một nhóm người? Di lệnh của tổ tiên và những bài học lịch sử v́ sao không c̣n tác dụng? Dù câu trả lời là thế nào đi chăng nữa th́ trên thực tế, sự ràng buộc kỳ quặc về ư thức hệ này đă gây ra nhiều thua thiệt cho ta trong quốc tế bang giao, làm mất đi nhiều cơ hội làm ăn của ta với thế giới bên ngoài. Người ngă xuống v́ biên cương hải đảo ta cũng chẳng dám vinh danh… Hỡi ôi!
Thời thế đă đổi thay. Thế giới ngày nay không chỉ có một ḿnh Trung Quốc. Đoàn thuyền ra khơi phần đông đều đi theo một hướng, vậy lẽ ǵ ta phải tách nhóm đi riêng với kẻ vẫn bắt nạt ḿnh? Sợi dây trói tay trói chân gỡ ra c̣n chưa được, vậy cớ ǵ ta lại mua dây để tṛng đầu tṛng cổ ta thêm?
Và cuối cùng là chủ quyền bị đe dọa: Khi chân tay ta bị trói, đầu cổ ta cũng chẳng được tự do, mắt ta cũng bị buộc nh́n về một hướng, th́ thân thể ta làm sao mà vẹn toàn tự chủ? Sự trỗi dậy của người Trung Quốc tất yếu dẫn đến việc họ mở rộng biên giới quốc gia. Tranh chấp với xung quanh là điều khó tránh khỏi. Điều này họ đă công khai thừa nhận. Biển Đông đă nổi sóng. Giờ việc ta cần làm là hăy nhanh nhanh tự cởi trói cho ḿnh, làm cho ta hùng mạnh thêm lên th́ mới có thể giữ được vẹn toàn cương thổ.
Khi lực ta c̣n yếu th́ mắt ta phải nh́n xa trông rộng, phải t́m cách kết thân với những kẻ có thế có quyền, có cùng lợi ích cùng mối lo âu để đồng tâm đối phó. Muốn vậy ta phải thiện chí thành tâm, đặt lợi ích quốc gia lên trên những tính toan nhỏ nhặt. T́nh thế đă trở nên nguy ngập. Nước Việt ta đang đứng trước một lựa chọn lịch sử: Thoát Trung để phát triển hay cam tâm làm nô lệ một lần nữa?
Là người Việt, không ai muốn trở thành nô lệ ở bất cứ dạng nào. Điều này có nghĩa, lựa chọn duy nhất là vùng thoát khỏi ṿng kiềm tỏa của người Trung Quốc để phát triển.
Vậy th́, hăy làm một cuộc thoát Trung toàn diện để hội nhập cùng thế giới và kiến tạo một kỷ nguyên phát triển mới!
Hăy tỉnh cơn mê, dứt cơn mộng mị! Hăy từ bỏ chất gây nghiện chầu về Trung Quốc! Hăy cởi bỏ tấm khăn bịt mắt! Hăy vứt sợi dây đang trói tay, trói chân, tṛng cổ, tṛng đầu!
Hăy trở về với di lệnh của tổ tiên: Thoát Trung hay là chết!
http://www.viet-studies.info/GiapVan...tTrungLuan.htm
Bookmarks