Trang 95 -- sách
Hồi c̣n ở tiểu học, tôi có làm một bài luận với đầu đề:
"Trong những anh hùng nước Nam, em thích vị nào nhất? Hăy nói tại sao?". Bài luận này rất phổ thông, h́nh như người nào học tiểu học chương tŕnh Việt cũng đă gặp. Chỉ sau khi đảng cộng sản nắm chính quyền, câu hỏi mới không đặt ra nữa, v́ lúc đó người anh hùng vĩ đại nhất từ xưa đến nay của Việt nam dĩ nhiên bắt buộc phải là chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tôi chọn vua Quang Trung, tức Nguyễn Huệ. Lư do là v́ ông ấy giỏi vơ và đánh thắng năm mươi vạn quân Thanh tại trận Đống Đa. Trong lớp tôi có tới gần một nửa cũng chọn Nguyễn Huệ. Phần c̣n lại chọn Trần Hưng Đạo, Đinh Tiên Hoàng, một vài đứa chọn Ngô Quyền, Trần B́nh Trọng, Lê Lợi, Lê Lai, Trần Quốc Toản, Lư Thường Kiệt.
Sau khi du học Pháp về tôi hỏi một số giáo viên tiểu học về bài luận. Họ cho biết năm nào cũng ra đề tài này và Nguyễn Huệ luôn luôn về nhất khá xa, kế tiếp là Trần Hưng Đạo, Đinh Tiên Hoàng. Thỉnh thoảng có Nguyễn Trăi, Ngô Quyền, Trần B́nh Trọng, Nguyễn Công Trứ.
.
.
.
Trang 95, 96 -- sách
Tuyệt đối không thấy Nguyễn Du, Lê Quí Đôn, Chu Văn An, Ngô Sĩ Liên, Lê Văn Hưu, Phan Huy Chú. Như thế anh hùng của Việt nam bắt buộc phải là vơ tướng, và hơn thế nữa phải thắng trận. Trần B́nh Trọng, Lê Lai là những vơ tướng được tôn vinh v́ ḷng can đảm, nhưng dần dần lọt sổ. Trường hợp Nguyễn Trăi có điều đáng nói. Ông giúp Lê Lợi, cầm quân đánh giặc giành lại được độc lập cho nước ta, nhưng gặp nạn ở cuối đời, bị tru di tam tộc, về sau mới được Lê Thánh Tông phục hồi danh dự. Sự oan nghiệt đó có lẽ đă không khiến ông xuất hiện một cách lộng lẫy dưới con mắt của trẻ thơ.
Trẻ thơ là tấm gương soi tâm hồn của một dân tộc. Từ những bài luận của học sinh tiểu học, phải suy ra rằng người Việt nam có tâm lư tôn thờ bạo lực rất mạnh. Bạo lực càng nhiều, công đức càng cao.
...
Nếu nh́n một cách b́nh tĩnh th́ công lao của Nguyễn Huệ thực ra không thấm tháp ǵ so với những tàn phá và chết chóc mà ông đă gây ra cho đất nước. Việc ông được tôn sùng quá đáng tố giác một tâm lư kính sợ bạo lực của người Việt nam; việc người ta tô vẽ cho ông những đức tính mà ông hoàn toàn không có như giỏi trị nước an dân, có ḷng nhân ái, v. v... chứng tỏ rằng ta tôn sùng bạo lực tới độ ta sẵn sàng làm đẹp nó.
Trang 96, 97 -- sách
H́nh như ta c̣n cho rằng chỉ có những chiến công mới là đáng kể, những ǵ đạt được phải đạt bằng bạo lực mới là hay. Chu Văn An đă viết ra nhiều sách, Lê Quí Đôn có công làm ra bộ tự điển bách khoa đầu tiên, Lê Văn Hưu mở đầu cho khoa sử ở nước ta, Ngô Sĩ Liên là người đầu tiên biết nhận định lịch sử một cách chính xác, có thể coi như nhà lư luận chính trị đầu tiên của nước ta, Phan Huy Chú là tác giả công tŕnh biên khảo lớn nhất. Tuy vậy, tất cả đều không phải là những anh hùng dân tộc. Nguyễn Du chỉ được biết tới như một nhà thơ lớn.
.
.
.
Trang 98 -- sách
Nhóm Thông Luận đă bị phản đối dữ dội v́ chủ trương từ bỏ bạo lực, và do đó đụng chạm tới một sự sùng ái lâu đời.
Một dân tộc không nhiều th́ ít cũng xứng đáng với số phận của ḿnh. Sở dĩ ngày hôm nay đất nước chúng ta kiệt quệ như thế này cũng v́ cái tâm lư tôn sùng bạo lực ấy. Tất cả chúng ta đều có trách nhiệm. Chúng ta tôn sùng bạo lực và ngạc nhiên thấy ḿnh là nạn nhân của bạo lực.
Bookmarks