Page 19 of 19 FirstFirst ... 91516171819
Results 181 to 184 of 184

Thread: Biển Đông - Đông Nam á Châu

  1. #181
    Member
    Join Date
    24-05-2016
    Posts
    6,466
    Bắc Kinh tuyên truyền: ‘Đàm phán Bộ Quy Tắc Ứng Xử Biển Đông đang tăng tốc’?
    May 24, 2020 cập nhật lần cuối May 24, 2020

    Dân Hà Nội tưởng niệm những người lính bị Trung Cộng giết khi cướp băi đá Gạc Ma năm 1988. (H́nh: HOANG DINH NAM/AFP/Getty Images)
    BẮC KINH, Trung Quốc (NV) – Ngoại Trưởng Trung Quốc Vương Nghị tuyên truyền đàm phán cho Bộ Quy Tắc Ứng Xử trên Biển Đông (COC) đang tiến triển, khác hẳn tin tức bi quan gần đây.

    “Tham vấn về Bộ Quy Tắc Ứng Xử trên Biển Đông (COC) đang tăng tốc và đang có tiến triển một cách tuần tự,” lời ông Vương Nghị nói với báo chí bên lề khóa họp quốc hội cộng sản ở Bắc Kinh được Tân Hoa Xă tường thuật hôm Chủ Nhật, 24 Tháng Năm. Ông ta cho hay thêm rằng “ lần đọc thứ nh́ của bản thảo COC đă được phát động.”

    COC là viết tắt của nhóm từ Code of Conduct, tức một bộ quy tắc ứng xử khi tàu chiến các nước gặp nhau trên Biển Đông phải theo để tránh xung đột vơ trang liên quan đến tranh chấp chủ quyền biển đảo.


    Dịp này, ông ta tuyên truyền rằng “Trung Quốc và các thành viên ASEAN thỏa thuận hoàn tất sớm cho bộ COC, một mục đích mà chúng tôi tin và nhất quyết đạt được không có một sự can thiệp nào từ bên ngoài có thể phá hoại những nỗ lực đó,” ám chỉ Mỹ.

    Hoa Kỳ từng nhiều lần khuyến cáo các nước ASEAN nên đoàn kết trong một lập trường chung để đối phó với tham vọng bá quyền bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông. Bắc Kinh dùng mồi nhử viện trợ kinh tế, thương mại và cả hối lộ để lôi kéo một số nước ASEAN hùa theo lập trường của ḿnh, chống lại một số nước khác trong hiệp hội.

    Lời ông ngoại trưởng Trung Quốc tuyên truyền trái ngược với lời tiết lộ của một chức sắc CSVN được báo chí Philippines thuật lại cách đây hơn một tuần lễ.

    Theo báo Philippines ABS-CBN News hôm 15 Tháng Năm thuật lời một viên chức CSVN cho hay, COC đàm phán suốt nhiều năm qua giữa tổ chức 10 nước Đông Nam Á (ASEAN) với Trung Quốc dự trù hoàn tất vào năm 2021 nhưng không thấy các bên liên quan thảo luận ǵ suối nửa năm qua. Nay với t́nh h́nh dịch bệnh gây ra bởi siêu vi trùng COVID-19 bao trùm khắp nơi, các cuộc thảo luận lại càng bị mượn cớ để tránh né.

    Nguyễn Hùng Sơn, viện trưởng Viện Biển Đông thuộc Học Viện Ngoại Giao CSVN, được báo Philippines nói trên thuật lời nhân dịp có cuộc thảo luận trực tuyến về những thách đố trong vùng Đông Nam Á do Ṭa đại sứ Mỹ tổ chức, là triển vọng về một bộ COC đạt thỏa thuận vào năm 2021 có vẻ xa vời hơn.

    ASEAN và Trung Quốc muốn hoàn tất Bộ COC vào năm 2021, bản thảo duy nhất cho bộ COC để đàm phán được đọc lần đầu tiên hồi năm ngoái tại Penang, Malaysia. Philippines là phối trí viên cho các đối thoại ASEAN-Trung Quốc và là đồng chủ tịch với Trung Quốc trong các cuộc đàm phán về COC.

    Nay th́ Ngoại Trưởng Trung Quốc Vương Nghị bắn tiếng rằng lần đọc thứ nh́ để đàm phán bản thảo bộ COC đang được phát động, hiểu là đàm phán có tiến triển chứ không dậm chân tại chỗ. Dù vậy, bao lâu nữa sẽ có cuộc họp vẫn là dấu hỏi.

    Trong khi các bên liên quan không thương thuyết hay đàm phán ǵ với nhau, lại xảy ra nhiều biến cố trên Biển Đông. Tàu hải cảnh Trung Quốc đâm ch́m tàu đánh cá Việt Nam ở Hoàng Sa. Chiến hạm Trung Quốc khóa radar bắn tàu hải quân Philippines. Trung Quốc loan báo thành lập các huyện hành chính tại các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa mà Việt Nam vẫn tuyên bố chủ quyền. Đồng thời, Việt Nam phản bác các công hàm của Trung Quốc tuyên bố chủ quyền “Lưỡi ḅ” trên Biển Đông.


    Dân Philippines biểu t́nh chống Trung Quốc ngày 11 Tháng Bảy, 2019. (H́nh: TED ALJIBE/AFP/Getty Images)
    Theo ông Nguyễn Hùng Sơn tŕnh bày trong cuộc thảo luận trực tuyến nói trên, Bắc Kinh cần phải chứng tỏ thiện chí chính trị và tạo ra bầu khí thích hợp cho việc theo đuổi một bộ COC, chứ không phải dọa nạt các nước tranh chấp chủ quyền biển đảo với họ qua các hoạt động quân sự hoặc bán quân sự.

    “Để cứu văn tiến tŕnh đàm phán COC, Trung Quốc cần phải nh́n lại thái độ cũng như hành động của họ trên Biển Đông và họ chứng tỏ sẵn sàng, thiện chí chính trị để tạo ra một bầu khí thuận lợi cho ASEAN hầu thuyết phục là một bộ COC vẫn là một sự đầu tư đứng đắn mà ASEAN cần có,” ông Sơn nói.

    Các cuộc thảo luận về Bộ COC dự trù trong năm nay, năm Việt Nam làm chủ tịch luân phiên tổ chức ASEAN, đă bị đ́nh hoăn v́ hệ quả của dịch bệnh COVID-19. Cho nên, đến bao giờ các cuộc đàm phán tái tục trở lại, hiện chưa thấy có chỉ dấu cụ thể, ngoài lời tuyên truyền của ông Vương Nghị.

    Việt Nam muốn Bộ COC có ràng buộc pháp lư trong khi Bắc Kinh với sự hậu thuẫn của một số nước bị mua chuộc nên đă kịch liệt chống lại.

    Bản Tuyên bố Ứng Xử Trên Biển Đông (Declaration of Conduct) đă thỏa thuận từ năm 2002, măi đến năm 2018 mới thỏa thuận được một cái sườn đàm phán cho một Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) nay lại đang nằm giữa những căng thẳng và dịch bệnh. (TN) (kn)

  2. #182
    Member
    Join Date
    24-05-2016
    Posts
    6,466

    Biển Đông - Đông Nam á Châu

    Biển Đông : Trung Quốc lấn, Mỹ làm căng, Việt Nam chờ thời


    Tầu chở trực thăng HMAS Parramatta của Hải Quân Úc tập trận với tầu đổ bộ Mỹ USS America, khu trục hạm có tên lửa dẫn đường USS Barry và tầu USS Bunker Hill, tại Biển Đông, ngày 18/04/2020. © REUTERS - Australia Department Of Defence
    Thu Hằng
    Từ đầu năm 2020, Trung Quốc vẫn thúc đẩy đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông với các nước láng giềng Đông Nam Á, được kỳ vọng là sẽ hoàn thiện trong năm nhiệm kỳ Việt Nam làm chủ tịch luân phiên của ASEAN. Nhưng trên thực địa, Bắc Kinh liên tiếp mở rộng yêu sách chủ quyền, tăng cường hiện diện ở những vùng biển đang có tranh chấp.


    Những sự kiện trên, cùng với những chỉ trích, cáo buộc gay gắt lẫn nhau liên quan đến dịch Covid-19, khiến quan hệ song phương Mỹ-Trung thêm căng thẳng trên mọi phương diện. Quân đội Mỹ huy động đội tầu tuần tra bảo vệ tự do hàng hải, trong đó có Biển Đông, điều đội oanh tạc cơ B-1B trở lại Guam để hỗ trợ lực lượng tại chỗ của Mỹ cũng như các đồng minh và đối tác trong khu vực Thái B́nh Dương. Theo trang South China Morning Post ngày 19/05, Hoa Kỳ đă gia tăng hoạt động quân sự trên không và trên biển « sát cửa » Trung Quốc trong 5 tháng đầu năm 2020 nhiều gấp ba lần so với nguyên một năm 2019.

    Có đúng là Trung Quốc đang lợi dụng dịch Covid-19 để thâu tóm Biển Đông ? Việt Nam đối phó thế nào trước những căng thẳng Mỹ-Trung trong khu vực ? RFI Tiếng Việt đặt câu hỏi với giám đốc nghiên cứu Benoît de Tréglodé, Viện Nghiên cứu Chiến lược của Trường Quân sự Pháp (IRSEM).

    Giám đốc nghiên cứu Benoît de Tréglodé, Viện Nghiên cứu Chiến lược của Trường Quân sự Pháp (IRSEM).
    Giám đốc nghiên cứu Benoît de Tréglodé, Viện Nghiên cứu Chiến lược của Trường Quân sự Pháp (IRSEM). © Lionel Monnier
    RFI : Phải chăng Biển Đông đang trở thành khu vực thể hiện sức mạnh và đối đầu giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ ? Những căng này có thể đi đến đâu ?

    Benoît de Tréglodé : Năm 2020, chúng ta sống trong giai đoạn rất đặc biệt. Đại dịch Covid-19 đă làm thổi bùng căng thẳng trong quan hệ song phương giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ v́ lư do dịch tễ. Nhưng những vấn đề đối nội nảy sinh trong đợt dịch Covid-19 cũng phần nào đó tác động đến cách hoạt động trên trường quốc tế của hai nước.

    Những yếu tố trên rất quan trọng để hiểu được những lư do đằng sau một « cuộc chiến thông tin » trong đó các bên Trung Quốc, Việt Nam, Hoa Kỳ hoặc phương Tây nói chung, bảo vệ một đường lối, một lịch tŕnh mang tính chất quốc gia của ḿnh, cũng như để có được một cái nh́n chung về diễn biến của bối cảnh chiến lược trên thực địa. Sự căng thẳng trong quan hệ song phương giữa Washington và Bắc Kinh là yếu tố chủ đạo để hiểu những sự kiện đang diễn ra ở Biển Đông.

    Yếu tố thứ hai mà tôi cho là đóng vai tṛ trọng tâm để hiểu được mối quan hệ căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ, đó là phải ngược trở lại bản báo cáo chiến lược Ấn Độ-Thái B́nh Dương được bộ trưởng Quốc Pḥng Mỹ tŕnh bày vào tháng 06/2019 nhân Đối thoại Shangri-La ở Singapore. Trong báo cáo gồm ba chủ đề chính này, Hoa Kỳ mô tả mạng lưới ngoại giao và những đối tác của họ ở châu Á-Thái B́nh Dương, trong đó có Đông Nam Á. Chủ đề trọng tâm thứ ba được nêu trong báo cáo, đó là coi Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất cho an ninh trong khu vực. Sự việc đă rất rơ ràng ngay từ thời điểm đó và đây cũng chính là điểm, về lư thuyết, định h́nh khuôn khổ chính sách hiện nay của Mỹ ở Đông Nam Á.

    Trên đây là hai yếu tố bối cảnh quan trọng để hiểu được những ǵ đang diễn ra trên thực địa. Vậy chuyện ǵ đang diễn ra ?

    Đúng là có nhiều nhà b́nh luận, từ vài tuần nay, nhắc đến việc Trung Quốc tái thúc đẩy những hành vi khiêu khích trong bối cảnh khủng hoảng dịch tễ quy mô toàn cầu và Bắc Kinh tranh thủ thời cơ để đẩy các quân cờ trên thực địa, trong đó phải kể đến ba sự kiện. Thứ nhất là vụ tầu cá Việt Nam bị đâm ch́m vào đầu tháng 04/2020 ở quần đảo Hoàng Sa. Tiếp theo là việc « thành phố Tam Sa » của Trung Quốc lập hai quận mới : Tây Sa (Xisha) ở Hoàng Sa và Nam Sa (Nansha) ở Trường Sa. Và sự kiện thứ ba là việc tầu khảo sát Trung Quốc Hải Dương Địa Chất 8 gần đây tiếp tục hoạt động trong lănh hải của Malaysia.

    Ba sự kiện trên, theo tôi, cần phải đặt chúng vào bối cảnh tổng thể hơn về quan hệ quốc tế, đặc biệt là sự cạnh tranh Mỹ-Trung. Cả ba yếu tố này không hẳn là đặc biệt trong năm 2020 này bởi chúng đều phụ thuộc vào tính chất liên tục trong chính sách hàng hải của Trung Quốc trong khu vực đă có từ khá lâu. Lấy ví dụ vụ tầu cá của ngư dân Việt Nam bị đâm ch́m vào đầu tháng 04/2020, phải đặt biến cố này vào bối cảnh có từ lâu, cụ thể là từ năm 2014 khi xảy ra khủng hoảng giàn khoan Hải Dương 981.

    RFI : Dù sao cũng có thể thấy là kiểu xung đột này xảy ra thường xuyên hơn từ đầu năm 2020. Vậy nguyên nhân là ǵ ?

    Benoît de Tréglodé : Kiểu đối đầu, kiểu xung đột này thường xuyên xảy ra và có thể được giải thích với hai yếu tố.

    Thứ nhất, phải nhắc lại rằng từ khoảng 10 năm gần đây, cả Trung Quốc và Việt Nam đều tăng cường đội dân quân biển. Năm 2009, Việt Nam đă áp dụng Luật Dân quân tự vệ biển - lực lượng pḥng vệ hàng hải và loại tầu dành cho nhiệm vụ này cũng xuất hiện từ thời điểm đó. Theo tôi nhớ vào năm 2010, chủ tịch nước Việt Nam lúc đó đă khuyến khích lực lượng dân quân biển cùng với các hiệp hội nghề cá đến các khu vực có tranh chấp với Trung Quốc để tăng cường sự hiện diện của Việt Nam. Điều này rất quan trọng để hiểu được t́nh h́nh tại chỗ. Phía Trung Quốc cũng làm tương tự, v́ thế thường xuyên xảy ra các vụ tranh chấp, đôi khi rất dữ dội, giữa ngư dân, dân quân biển và hải cảnh trong các vùng biển có tranh chấp giữa Trung Quốc và Việt Nam.

    Yếu tố thứ hai là việc lập ra hai « quận » mới trực thuộc « thành phố Tam Sa », bao gồm cả không gian biển khu vực quần đảo Trường Sa. Trở lại bối cảnh lịch sử gần đây, chúng ta thấy truyền thông từng nói nhiều về việc Trung Quốc thành lập « thành phố Tam Sa » vào năm 2012. Đây là cách đáp trả của Bắc Kinh về việc Quốc Hội Việt Nam, vào tháng 06/2012, đă thông qua Luật Biển bao gồm cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Kể từ đó, Trung Quốc đ̣i chủ quyền về hành chính. Và yêu sách đó được cụ thể hóa bằng việc thành lập hai « quận » Tây Sa và Nam Sa mà thực ra, nằm trong kế hoạch « thành phố Tam Sa » đă có từ trước đó. Một điểm quan trọng đáng lưu ư khác, đó là « thành phố Tam Sa » khi được Trung Quốc thành lập năm 2012, bất chấp đ̣i hỏi chủ quyền của các đối tác và các nước láng giềng, mà đứng đầu là Việt Nam, chỉ có khoảng 400 dân cư, nhưng giờ có đến 1.800 người, chủ yếu sống ở khu vực bắc Hoàng Sa.

    Đúng là chúng ta thấy rơ các chính sách như gia tăng dân số, xây dựng cơ sở hạ tầng… nhưng nên nhớ rằng chính sách đó chưa hẳn là nhân cơ hội t́nh h́nh dịch bệnh năm nay mà thực ra, là chiến lược lâu dài, mang tính chất liên tục của Trung Quốc từ những năm 2010. Tương tự như việc tầu Hải Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc thâm nhập vào vùng biển của Malaysia cũng giống như sự kiện đă xảy ra với Việt Nam.

    V́ vậy, tôi không thấy có sự gia tăng vô cùng quan trọng nào trong giai đoạn khủng hoảng Covid-19, mà thực ra, đó là sự tiếp tục trong chính sách đă có từ khá lâu của Trung Quốc.

    RFI : Dường như Trung Quốc biết cách tận dụng chính sách « Bốn Không » của Việt Nam để gia tăng hoạt động ngày càng hung hăng hơn ?

    Benoît de Tréglodé : Chính sách « Bốn Không » trước là chính sách « Ba Không » của Việt Nam : Không tham gia liên minh quân sự ; không liên kết với nước này để chống nước kia ; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lănh thổ Việt Nam để chống lại nước khác. Chính sách này được sửa đổi vào tháng 11/2019 trong Sách trắng Quốc pḥng Việt Nam với điểm « Không » thứ tư, đó là « không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa vũ lực trong quan hệ quốc tế », trong đó có việc không dùng vũ lực để giải quyết tranh chấp lănh hải trong khu vực.

    Nội dung vẫn khá mang tính truyền thống, đó là việc đưa ra những tuyên bố pḥng thủ để có thể bảo vệ những quyền lợi chủ quyền đang bị đe dọa v́ những lấn lướt trên thực địa trong chính sách hàng hải của Trung Quốc mà chúng ta đă nêu ở trên.

    Về vấn đề này, nên đề cập một điểm, mang tính rất thời sự : Hà Nội đang nêu ra khả năng đe dọa đối tác Trung Quốc và báo với cộng đồng quốc tế rằng Việt Nam sẵn sàng làm như Philippines từng làm, có nghĩa là viện đến công lư quốc tế để có thể làm nổi rơ những tranh chấp chủ quyền lănh hải giữa Việt Nam và Trung Quốc. Vấn đề đặt ra là vào năm 2014, chính quyền Việt Nam từng cho thấy dấu hiệu là có thể kiện nhưng từ đó vẫn không có chuyện ǵ thực sự xảy ra.

    Một lần nữa, chúng ta cần chú ư rằng mọi chuyện rất phức tạp. Những mối liên hệ chính trị, kinh tế, quân sự giữa các nước láng giềng và các quốc gia khác trong khu vực không cho phép các nước xây dựng một hướng đi chung.

    RFI : Việt Nam có thể thu được lợi ích ǵ từ việc Hoa Kỳ hiện diện thường xuyên hơn và mạnh hơn trong khu vực, đặc biệt là vào năm đánh dấu 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao song phương Việt-Mỹ ?

    Benoît de Tréglodé : Các kỷ niệm thiết lập quan hệ ngoại không giải thích hết về quan hệ quốc tế. Đúng là Việt Nam sẽ kỷ niệm một phần tư thế kỷ tái lập quan hệ ngoại giao với Hoa Kỳ. Đó là sự kiện quan trọng đánh dấu thời kỳ mở cửa của đất nước từ năm 1975. Nhưng cũng đừng quên là 2020 cũng đánh dấu 70 năm quan hệ Việt Nam - Trung Quốc.

    Tiếp theo, cần phải xem xét thực tế hiện diện của Mỹ từ khi dịch Covid-19 bùng phát ở Đông Nam Á và những hoạt động của Trung Quốc trên thực địa. Chúng ta thấy là ngay từ tháng 03/2020 đă có nhiều cuộc họp giữa bộ trưởng Y Tế các nước ASEAN với sự hiện diện của bộ trưởng Y Tế Trung Quốc. Phía Hoa Kỳ cũng tổ chức họp trực tuyến với các đồng nhiệm ASEAN, nhưng không hiện diện thực sự trên thực địa.

    Về mặt quân sự, nếu nh́n vào số lượng chiến dịch bảo vệ tự do hàng hải cho phép hải quân Mỹ được điều tầu đến bảo đảm tự do hàng hải ở vùng biển quốc tế, th́ rơ ràng là số lượng các chuyến hải tuần như vậy đă tăng nhiều.

    Nhưng nếu nh́n vào mối quan hệ song phương thực sự diễn ra như thế nào giữa các nước, có thể thấy là rất nhiều quốc gia Đông Nam Á bảo vệ một nguyên tắc chủ đạo đối với khu vực : Đó là họ không muốn Washington buộc họ phải lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc. Và đây cũng là một trong những nguyên tắc ngoại giao của rất nhiều nước trong vùng và đang được tái khẳng định.

    Chính sách của tổng thống Donald Trump đưa đến tham vọng là thuyết phục các đối tác Đông Nam Á của Mỹ chọn một phe. Nhưng đây lại một nguyên tắc không khả thi đối với rất nhiều nước trong khu vực.

    RFI : Những tác động về kinh tế từ dịch Covid-19 ảnh hưởng như nào đến hoạt động của Mỹ ở vùng Biển Đông ?

    Benoît de Tréglodé : Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung từ một năm nay đă tạo điều kiện thuận lợi rơ ràng cho nền kinh tế Việt Nam. Việt Nam cũng không bị thiệt hại nặng nề về kinh tế do dịch Covid-19.

    Một điều thú vị cần nêu lên, đó là cách đây khoảng 10 ngày, tổng thống Mỹ chính thức thông báo rằng do cách Trung Quốc xử lư dịch Covid-19, 27 công ty đă rời Trung Quốc chuyển sang hoạt động ở Đông Nam Á, nhưng lại không phải ở Việt Nam mà là ở Indonesia. Chúng ta thấy là mọi chuyện có vẻ tế nhị hơn và Việt Nam không phải là bên chiến thắng duy nhất trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.

    Phải hiểu việc Hoa Kỳ nhắm vào một quốc gia khác, mà không phải Việt Nam trong bối cảnh này như thế nào ? Một số nhà phân tích cho tổng thống Mỹ hẳn vẫn c̣n nghi ngờ về khả năng Việt Nam thoát hẳn khỏi tầm ảnh hưởng của Trung Quốc v́ lư do kinh tế, chính trị, kể cả lư do lịch sử lâu đời.

    Vào thời điểm có thể dẫn đến chiến tranh lạnh với sự chia rẽ giữa các nước chống hoặc ủng hộ chính sách của Trung Quốc và vào lúc mà mọi việc trở nên tế nhị hơn với một số nước vừa phản đối những hành vi xâm lấn của Bắc Kinh ở Biển Đông, nhưng vẫn cần đến sự ủng hộ về kinh tế và chính trị, tôi cho rằng khu vực Đông Nam Á vẫn muốn giữ cân bằng giữa các cường quốc.

    RFI Tiếng Việt xin chân thành cảm ơn giám đốc nghiên cứu Benoît de Tréglodé, Viện Nghiên cứu Chiến lược của Trường Quân sự Pháp (IRSEM).

  3. #183
    Member
    Join Date
    24-05-2016
    Posts
    6,466

    Biển Đông - Đông Nam á Châu

    Việt Nam trong chính sách vùng đệm của Trung Quốc
    Hoàng Trường Sa
    2020-05-25

    H́nh minh hoạ. Áp phích với h́nh ảnh Chủ tịch Tập Cận B́nh tại một căn cứ hải quân ở Hong Kong hôm 30/6/2019
    Reuters
    Chính sách vùng đệm của Trung Quốc
    Tham vọng lớn nhất của lănh đạo Trung Quốc hiện nay là phải trở thành siêu cường, chi phối sự phát triển của toàn cầu. Để thực hiện tham vọng đó, Trung Quốc t́m cách mở rộng ảnh hưởng và sức mạnh của ḿnh. Trong các chính sách để thực hiện tham vọng đó, Trung Quốc đang áp dụng chính sách vùng đệm.

    Yếu tố địa lư đă góp phần định h́nh vị trí địa chính trị của Trung Quốc. Và dựa trên vị trí địa chính trị đó, đă h́nh thành các chính sách đối ngoại của Trung Quốc.

    Trung Quốc có biên giới trên đất liền chung với 14 quốc gia, có biên giới biển giáp với 6 quốc gia, cùng với 3 vùng lănh thổ đặc biệt là Hồng Công, Macao và Đài Loan. Rất nhiều khu vực biên giới này vẫn đang trong t́nh trạng tranh chấp.

    Một học giả chuyên về Trung Quốc là Michael D. Swaine, cho biết: Chính sách vùng đệm được Trung Quốc nhắc tới lần đầu trong Đại hội Đảng Trung Quốc lần thứ 16 năm 2002. Trong kỳ đại hội này, Đảng Cộng sản Trung Quốc đă nhấn mạnh chính sách đối ngoại: “Các cường quốc là then chốt; các quốc gia láng giềng là tối quan trọng; các quốc gia đang phát triển là nền tảng; chủ nghĩa đa phương là diễn đàn quan trọng”.


    H́nh minh hoạ. Biếm hoạ của hoạ sĩ Rebel Pepper về Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh và cảnh sát chống bạo động tại một cuộc biểu t́nh chống chính phủ ở Hong Kong hôm 26/4/2020 Reuters
    Theo giải thích của một học giả Trung Quốc là Yuan Peng (lúc đó là Phó Chủ tịch Viện Quan hệ Quốc tế đương đại của Trung Quốc, viết tắt là CICIR, là một think-tank của cơ quan t́nh báo lớn nhất của Trung Quốc - Bộ An ninh Nội địa) th́ vùng đệm của Trung Quốc có 3 ṿng. Ṿng trong cùng bao gồm 14 quốc gia có chung biên giới trên đất liền với Trung Quốc. Ṿng thứ 2 là các quốc gia tuy không có biên giới chung với Trung Quốc, nhưng là những quốc gia biển nằm ở vị trí mở rộng từ ṿng 1. Các quốc gia này trải dài từ Tây Thái B́nh Dương cho tới Ấn Độ Dương, cùng với một số quốc gia Trung Á và Nga. Ṿng thứ 3 là “ṿng ngoại vi” bao gồm châu Phi, châu Âu và châu Mỹ.

    Từ năm 2012, sau khi giữ vị trí Tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc, Tập Cận B́nh đă tiếp tục chính sách vùng đệm với các quốc gia cận biên. Ông ta chính thức đưa ra “chính sách ngoại giao vùng đệm” hay c̣n được gọi là “chính sách ngoại giao láng giềng,” vốn được coi là trọng tâm trong chiến lược đối ngoại của Trung Quốc từ năm 2013 đến nay.

    Sáu vấn đề trong chính sách ngoại giao vùng đệm của Trung Quốc

    Trong một nghiên cứu mới đây của Jacob Stokes, có 6 vấn đề nổi lên trong chính sách ngoại giao vùng đệm này của Trung Quốc, bao gồm:

    Thứ nhất, Bắc Kinh luôn khẳng định toàn vẹn lănh thổ là “lợi ích cốt lơi”, để bảo vệ các “lợi ích cốt lơi” này th́ có khi phải sử dụng chiến tranh nếu cần thiết. Tuy nhiên, từ 2010 trở đi, lănh đạo Trung Quốc đă bổ sung thêm nhiều khu vực thuộc “vùng đệm” trở thành “lợi ích cốt lơi” như biển Đông chẳng hạn. Điều đó khiến rất nhiều quốc gia ASEAN có liên quan đến tranh chấp biển Đông cảm thấy nguy hiểm khi lănh đạo Trung Quốc kiên quyết không thoả hiệp

    Như Chen Xiangyang, học giả thuộc Viện Quan hệ Quốc tế đương đại của Trung Quốc, khẳng định rằng, vùng đệm “là vùng cơ bản để Trung Quốc bảo vệ các lợi ích quốc gia, chiến đấu cho việc thống nhất chủ quyền và toàn vẹn lănh thổ, và đấu tranh chống lại việc chia rẽ đất nước.

    Thứ hai, Trung Quốc đang nỗ lực duy tŕ tăng trưởng kinh tế của ḿnh thông qua sự hội nhập nền kinh tế của toàn khu vực. Điều đó rất cần các quan hệ tốt đẹp với các nước láng giềng của Trung Quốc. Các lănh đạo Trung Quốc luôn sử dụng ảnh hưởng từ thị trường Trung Quốc với hơn 1 tỉ dân cũng như nguồn vốn đầu tư khổng lồ tứ Trung Quốc ra nước ngoài và năng lực xây dựng các công tŕnh hạ tầng để thúc đẩy sự phát triển thương mại của toàn khu vực. Và đương nhiên, đằng sau các thúc đẩy về thương mại, đầu tư và nhập khẩu của Trung Quốc như vậy, sẽ là những tác động chính trị đến các quốc gia này.

    Thứ ba, lănh đạo Trung Quốc luôn đảm bảo với các quốc gia láng giềng về việc Trung Quốc sẽ sử dụng như thế nào đối với sức mạnh đang ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Nhưng Trung Quốc cũng đang gia tăng các hành động hung hăng, “nhe nanh múa vuốt” ở khu vực biển Đông và biển Hoa Đông. Chính điều này lại khiến các quốc gia láng giềng của Trung Quốc lo sợ và kết thành một “liên minh” nhằm chống lại sự đe doạ từ Trung Quốc.


    H́nh minh hoạ. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh bên lề Thượng đỉnh G20 ở Nhật Bản hôm 29/6/2019 Reuters
    Thứ tư, việc quan hệ càng ngày càng xấu đi giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ, vốn là mối quan hệ trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc, đă tạo ra một môi trường đa dạng hoá các quan hệ quốc tế của Trung Quốc ngoài Washington. Phát triển các quan hệ này, trong đó có các láng giềng của Trung Quốc sẽ giúp Trung Quốc chống lại các ảnh hưởng của Hoa Kỳ ở châu Á và sẽ khiến sự ủng hộ của các quốc gia này với Trung Quốc ngày càng lớn hơn.

    Thứ năm, “chính sách ngoại giao vùng đệm” cộng hưởng với các chính sách đối ngoại quan trọng khác của Trung Quốc h́nh thành “chính sách đối ngoại tập trung vào các cường quốc” của Trung Quốc. Theo đó, Trung Quốc sẽ tập trung quan hệ với Nga, Nhật Bản và Ấn Độ. Ngoài ra, Trung Quốc cũng sẽ ưu tiên các cường quốc tầm trung như Indonesia và Hàn Quốc.

    Trung Quốc sẽ tập trung phát triển quan hệ với các quốc gia này một cách tách biệt trong mối quan hệ với Hoa Kỳ. Trung Quốc

    Thứ sáu, chính sách ngoại giao vùng đệm với mục đích dẫn tới vai tṛ “lănh đạo châu Á” của Trung Quốc, giảm bớt các ảnh hưởng từ Hoa Kỳ. Tuy nhiên, với các tham vọng và các hành động của Trung Quốc, các quốc gia châu Á đang “ngờ vực” thái độ của Trung Quốc bởi v́ họ thấy rằng, dường như Bắc Kinh đang muốn thực hiện “chính sách bá quyền” chứ không phải thực tâm cùng giúp đỡ khu vực này cùng phát triển.

    Các công cụ để Bắc Kinh thực hiện “chính sách vùng đệm”

    Cũng theo Jacob Stokes, có 6 công cụ để Bắc Kinh thực hiện “chính sách ngoại giao vùng đệm”, bao gồm:

    - Làm sâu sắc các liên hệ kinh tế, thương mại và tài chính

    Kinh tế và thương mại là trụ cột chính trong “chính sách ngoại giao vùng đệm”. Kinh tế và thương mại sẽ hỗ trợ cho các mục tiêu đối ngoại và chính trị bởi v́ Bắc Kinh muốn cho các quốc gia láng giềng thấy rằng Trung Quốc là nguồn để phát triển kinh tế, cơ hội và người cung cấp các hàng hoá công cộng. Điển h́nh trong số đó là Sáng kiến Vành đai Con đường (BRI), do Tập Cận B́nh khởi xướng năm 2013. Với sáng kiến này, Trung Quốc sẽ giữ vị trí trung tâm của khu vực và trong ḍng chảy thương mại toàn cầu. Mặc dù BRI vươn rộng ra toàn thế giới, nhưng địa bàn quan trọng của BRI bắt đầu với các quốc gia khu vực Nam Á và Đông Nam Á. Bên cạnh việc thúc đẩy đầu tư xây dựng hạ tầng, Trung Quốc c̣n gia tăng các ảnh hưởng về tài chính, với việc sử dụng đồng nhân dân tệ như một đồng tiền thanh toán quốc tế theo các tiêu chuẩn của Trung Quốc.

    - Tập trung quan hệ với các cường quốc láng giềng

    Trong chính sách như vậy, Trung Quốc tập trung vào các cường quốc bao gồm Nga, Nhật Bản và Ấn Độ. Trung Quốc thời gian gần đây đă đạt được những thành tích quan trọng trong quan hệ Nga - Trung. Đối với quan hệ Trung - Nhật, mặc dù hai bên vẫn c̣n nhiều căng thẳng, ví dụ tranh chấp tại quần đảo Senkaku. Tuy nhiên, quan hệ Trung - Nhật vẫn đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh Thương chiến Mỹ - Trung. Đối với Ấn Độ, mặc dù những tranh chấp biên giới vẫn thường xuyên xảy ra những xung đột nhỏ, nhưng cả hai bên đều biết kiềm chế, và quan hệ Trung - Ấn cũng đă đạt được nhiều bước tiến quan trọng.


    H́nh minh hoạ. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Chủ tịch Trung Quốc bên lề Thượng đỉnh G20 ở Nhật Bản hôm 28/6/2019 Reuters
    - Khuyến khích các thể chế phi tự do

    V́ là một quốc gia độc đảng, duy tŕ sự kiểm soát ngặt nghèo trong nước và sẵn sàng đàn áp các hoạt động phản kháng cho nên Trung Quốc khuyến khích và hỗ trợ các thể chế phi tự do, giống như Trung Quốc. Tổ chức Ngôi nhà Tự do (Freedom House) trong một báo cáo có cho biết Trung Quốc đă tích cự huấn luyện và hỗ trợ giới chức Việt Nam, Myanmar và Philippines trong việc kiểm soát các “thông tin nhạy cảm” và bán các hệ thống thiết bị giám sát bằng trí tuệ nhân tạo (AI) cho các quốc gia Myanmar, Kazakhstan, Kyrgyzstan và Pakistan.

    - Thể hiện vai tṛ quan trọng trong các cuộc hoà giải và đối thoại khu vực

    Trung Quốc đă gia tăng ảnh hưởng bằng cách đóng vai tṛ quan trọng như người hoà giải và đối thoại tại các điểm nóng khu vực như tại Myanmar, Afghanistan và Bắc Triều tiên.

    Tại khu vực biển Đông, Trung Quốc vẫn đang duy tŕ các cuộc đối thoại cho việc t́m kiếm một Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) từ năm 2002 tới nay. Mặc dù Trung Quốc phớt lờ Phán quyết năm 2016 về vụ Philippines kiện Trung Quốc, trong đó trực tiếp bác bỏ yêu sách “đường chín đoạn” của Trung Quốc, và Trung Quốc cũng bất chấp tất cả để quan sự hoá trên các đảo nhân tạo mà Trung Quốc đang kiểm soát tại Hoàng Sa, Trường Sa. Nhưng với việc thể hiện duy tŕ tiến tŕnh t́m kiếm COC để Trung Quốc muốn cho thế giới thấy là Trung Quốc vẫn muốn “duy tŕ hoà b́nh” trên khu vực này.

    - Xây dựng và thúc đẩy mối quan hệ với các định chế đa phương

    Trung Quốc cũng đang thúc đẩy các quan hệ và ảnh hưởng của họ thông qua các định chế đa phương. Có thể kể đến như Diễn đàn Vành đai Con đường để hỗ trợ cho Sáng kiến Vành đai Con đường, Ngân hàng Phát triển Hạ tầng châu Á (AIIB), các diễn đàn đối thoại như Diễn đàn Bác Ngao, Diễn đàn Hương Sơn hay là Hội nghị Đối thoại về các về các nền văn minh châu Á.. Ngoài ra, Trung Quốc cũng tích cực trong các tổ chức quốc tế mà Trung Quốc đóng vai tṛ quan trọng như Tổ chức Thượng Hải (SCO) hay BRICS…

    - Sử dụng các công cụ cưỡng bức

    Bên cạnh các chính sách trên, Trung Quốc c̣n sử dụng các biện pháp cưỡng bức thông qua các chiến dịch để áp đặt lợi ích của ḿnh đối với các quốc gia nằm trong vùng đệm của Trung Quốc. Chính sách cưỡng bức của Trung Quốc thường áp dụng là sử dụng “cây gậy” thông qua sự tăng cường sự hiện diện của Trung Quốc đi kèm với các đe doạ sử dụng vũ lực khi mà “củ cà rốt” đưa ra đă thất bại. Như chúng ta đă biết, các lănh đạo Trung Quốc thiết kế “chính sách ngoại giao vùng đệm” như là một cách để “quyến rũ” các quốc gia láng giềng chấp nhận sự gia tăng xuất hiện của Trung Quốc trong các lĩnh vực để đổi lấy các lợi ích kinh tế, chính trị và an ninh.

    Việt Nam trong chính sách vùng đệm của Trung Quốc

    Như đă tŕnh bày, Việt Nam là một trong 14 quốc gia có chung biên giới trên đất liền với Trung Quốc. Việt Nam cũng là quốc gia nằm trong khu vực biển Đông, nơi mà Trung Quốc đang muốn độc chiếm để tạo ảnh hưởng. Chính v́ vậy, có thể nói Việt Nam là một quốc gia nằm ở “vùng lơi” trong chính sách vùng đệm của Bắc Kinh.

    Quan hệ Việt - Trung đă trải qua rất nhiều biến cố, có lúc trầm, có lúc thăng. Đối với Việt Nam, quan hệ với Trung Quốc được đặt ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại. Nhưng với Trung Quốc, quan hệ với Việt Nam nằm ở hàng thứ yếu. Điều đó thể hiện sự bất b́nh đẳng trong quan hệ Việt - Trung.

    Trung Quốc, một mặt, trong chính sách vùng đệm của ḿnh, muốn giữ Việt Nam ở địa vị như một “chư hầu” cho vai tṛ “bá quyền” của ḿnh. Chính v́ vậy, Trung Quốc đă t́m mọi cách để lôi kéo kết hợp đe doạ Việt Nam nằm trong vùng ảnh hưởng của Trung Quốc. Mặt khác, Trung Quốc với tham vọng thực hiện giấc mộng “đế vương” của ḿnh, luôn muốn chiếm đoạt biển Đông, nơi Việt Nam có những quyền lợi thiết thân. Chính v́ vậy, các yếu tố trên đă đẩy mối quan hệ Việt - Trung vào những “nan đề” khó giải quyết.

    Nhiều học giả ca ngợi chính sách đối ngoại “cân bằng” của Việt Nam trong việc xử lư vai tṛ của Mỹ và Trung Quốc trong quan hệ với Việt Nam. Tuy nhiên, “sự cân bằng” này phản ánh sự không bền vững trong chính sách đối ngoại của Việt Nam.

    Trong Sách trắng Quốc pḥng mới nhất được ban hành hồi tháng 11 năm ngoái, Việt Nam tiếp tục nhắc lại Chính sách Ba Không. Trong đó nhấn mạnh vào khả năng “tự lực tự cường” của Việt Nam khi đối mặt với các thách thức an ninh. Về lư thuyết, đây là một chủ trương đúng. Nhưng thực tế, điều này đ̣i hỏi Việt Nam phải có đủ tiềm lực tương xứng. Tuy nhiên, sự quản trị của Việt Nam đang thực sự thể hiện nhiều vấn đề yếu kém. Bộ máy chính trị thiếu động lực phát triển, chủ yếu là phe nhóm đấu đá, giành giật quyền lực, khiến cho chính trị trong nước hỗn loạn, các tiềm năng phát triển bị hạn chế.

    Những vấn đề chính trị nội bộ gần đây cho thấy sự bộc lộ các điểm yếu này. Tranh căi giữa VKSNDTC và TANDTC trong vụ Hồ Duy Hải, một mặt cho thấy vụ căng thẳng này bắt đầu từ các cuộc đấu đá chính trị trước thềm Đại hội Đảng lần thứ 13, nhưng mặt khác cũng bộc lộ thấy sự yếu kém của nền tư pháp, vốn dĩ cần thiết với vai tṛ quan trọng để góp phần kiểm soát sự lạm quyền từ các quan chức Đảng và Nhà nước. Ngoài ra, những đe doạ về an ninh quốc gia, bao gồm cả an ninh kinh tế và an ninh quốc pḥng trước các cá nhân và doanh nghiệp từ Trung Quốc vẫn đang hiện hữu rơ ràng. Sự kiện mới đây, Bộ Quốc Pḥng Việt Nam nêu đích danh các cá nhân và doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm doanh nghiệp và đất đai quốc pḥng là vấn đề đáng lưu tâm. Trong khi trước đó không lâu, khi các đại biểu Quốc Hội chất vấn Chính phủ Việt Nam th́ Bộ trưởng Tài Nguyên và Môi Trường cùng Bộ Công An khẳng định không có chuyện này.

    Với sự quản trị không rơ ràng về trách nhiệm và thiếu một cơ chế hữu hiệu để kiểm soát quyền lực, Việt Nam đang là mảnh đất màu mỡ cho tham nhũng. Trung Quốc vốn rất có kinh nghiệm trong việc sử dụng các “biện pháp kinh tế cưỡng đoạt” cùng với các đe doạ về sử dụng sức mạnh để can thiệp vào chính trường Việt Nam. Và điều này vẫn đang xảy ra hàng ngày. Chính v́ vậy, chủ trương đúng nhưng khó có thể thực hiện trong thực tế nếu không có những mạnh dạn trong cải cách thể chế, đáp ứng những yêu cầu trong bối cảnh mới.

    * Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do

  4. #184
    Member
    Join Date
    24-05-2016
    Posts
    6,466
    Biển Đông : Tầu chiến Mỹ lại tuần tra Hoàng Sa, thách thức yêu sách của Trung Quốc


    (Ảnh minh họa) - Tàu chiến Mỹ USS Mustin (trái) và chiến hạm Nhật Bản JS Kirisam trong một lần thao dượt chung tại Biển Đông ngày 21/04/2015. U.S. Navy/Handout via REUTERS
    Thu Hằng
    Ngày 28/05/2020, một khu trục hạm của Hải Quân Mỹ lại tuần tra v́ tự do lưu thông hàng hải ở quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc chiếm của Việt Nam. Đây là lần thứ hai liên tiếp trong ṿng một tháng, Hải Quân Mỹ thách thức yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ở Biển Đông.


    Trong một thông cáo, trung úy Anthony Junco, phát ngôn viên Hạm đội 7 của Hải Quân Mỹ, cho biết : « Ngày 28/05 (giờ địa phương), tầu USS Mustin (DDG 89) đă khẳng định các quyền và quyền tự do hàng hải tại quần đảo Hoàng Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế. Khi tiến hành chiến dịch trên, Hoa Kỳ đă chứng tỏ rằng vùng biển này không nằm trong đ̣i hỏi chủ quyền vùng biển quốc gia của Trung Quốc ».

    Theo một quan chức Hải Quân Mỹ, được trang CNN trích dẫn, khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường USS Mustin lớp Arleigh Burke đă đi vào vùng 12 hải lư của đảo Phú Lâm (Woody Island) và đá Tháp (Pyramid Rock) thuộc quần đảo Hoàng Sa.

    Phía Trung Quốc cho biết đă điều tầu đến nhận dạng, theo dơi và cảnh báo tầu USS Mustin. Trong một thông cáo được trang China Daily trích dẫn, phát ngôn viên Chiến khu Nam Bộ Trung Quốc lên án « Quân đội Mỹ là nguồn gốc của những rắc rối và hỗn loạn ở Biển Đông ».



    Philippines, Việt Nam muốn giải quyết ḥa b́nh các tranh chấp ở Biển Đông

    Trong khi đó, Mỹ cáo buộc Trung Quốc lợi dụng dịch Covid-19 để củng cố yêu sách chủ quyền ở Biển Đông và bắt chẹt các nước trong khu vực, đặc biệt là với Việt Nam, Philippines và Malaysia.

    Tuy nhiên, giải quyết một cách ḥa b́nh các tranh chấp với Trung Quốc, duy tŕ ḥa b́nh và ổn định trong khu vực vẫn là ưu tiên của Việt Nam và Philippines, theo nội dung cuộc điện đàm tối 26/05 giữa thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và tổng thống Philippines Rodrigo Duterte.

    Sau Việt Nam và Malaysia, đến lượt Indonesia phản đối « đường 9 đoạn » của Trung Quốc ở Biển Đông trong một công hàm gửi tổng thư kư Liên Hiệp Quốc Antonio Gueterres ngày 26/05. Theo công hàm mà trang Wion (28/05) tra cứu được, « Indonesia tái khẳng định bản đồ « đường 9 đoạn » hàm ư đ̣i hỏi chủ quyền lịch sử, không có cơ sở pháp lư quốc tế và tương đương với việc đảo lộn UNCLOS 1982 ».

Thread Information

Users Browsing this Thread

There are currently 1 users browsing this thread. (0 members and 1 guests)

Similar Threads

  1. Replies: 1
    Last Post: 16-11-2014, 02:57 AM
  2. Replies: 2
    Last Post: 23-07-2014, 04:16 PM
  3. Replies: 0
    Last Post: 19-04-2012, 02:49 AM

Bookmarks

Posting Permissions

  • You may not post new threads
  • You may not post replies
  • You may not post attachments
  • You may not edit your posts
  •