Virus lạ gây viêm phổi thách thức chính quyền Tập Cận Bình

[BlackHole]

Chợ hải sản ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, nơi bắt nguồn dịch bệnh Trung Quốc ngày 10/01/2020. ©REUTERS/Stringer

Ngăn chận dịch bệnh lây lan vì lợi ích kinh tế và chứng minh với quốc tế rằng Trung Quốc đang làm chủ tình hình, tránh để lâm vào một cuộc khủng hoảng y tế. Đó là hai thách thức virus viêm phổi corona đang đặt ra cho chính quyền của ông Tập Cận Bình.

Hiện đã có 13 trong số 26 tỉnh thành của Trung Quốc phải đối mặt với nhiều ca lây nhiễm. Ổ dịch là thành phố Vũ Hán với 11 triệu dân bị cách ly với phần còn lại của đất nước làm xáo trộn các hoạt động mua bán vào mùa Tết nguyên đán. Chứng khoán tại Thượng Hải, Hồng Kông sụt giảm do mối lo ngại virus corona ảnh hưởng đến tăng trưởng.
Ba tuần kể từ khi ca bệnh đầu tiên được phát hiện tại thành phố Vũ Hán, miền trung Trung Quốc, đích thân chủ tịch Tập Cận Bình hôm đầu tuần đã kêu gọi huy động "toàn lực" và "cứu sống những sinh mạng và sức khỏe của cộng đồng phải được đặt lên trên tất cả mọi ưu tiên". Thủ tướng Lý Khắc Cường thì ân cần động viên nhân viên y tế đề cao cảnh giác tối đa.
Tất cả những nỗ lực này nằm trong chiến dịch trấn an công luận Trung Quốc, bởi mỗi lần xảy ra khủng hoảng y tế như dịch viêm phổi cấp tính hồi năm 2003 hay an toàn thực phẩm đe dọa đến sức khỏe công cộng, người dân Trung Quốc luôn thận trọng với những thông tin từ phía chính quyền. Người ta lo ngại các giới chức y tế ở mọi cấp che giấu thông tin, giảm nhẹ tầm mức nghiêm trọng của dịch bệnh. Tuần qua, vào lúc cơ quan y tế của thành phố Vũ Hán nói đến 41 người bị lây nhiễm, một nghiên cứu của đại học Anh, Imperial College - Luân Đôn, nêu lên khả năng gần 2.000 người bị viêm phổi vì virus corona.
Bên cạnh mục tiêu ngăn chận dịch bệnh hoành hành trong lúc ngày càng có nhiều chuyên gia lo ngại virus có thể lây từ người sang người, một ưu tiên khác của Bắc Kinh là bảo vệ đà tăng trưởng cho Trung Quốc. Nền kinh tế thứ nhì thế giới đã phải liên tục đương đầu với thương chiến Mỹ-Trung, với khủng hoảng chính trị Hồng Kông làm kinh tế tại đặc khu hành chính vốn rất năng động bị sa sút.
Các đợt áp thuế dồn dập của chính quyền Trump nhắm vào hàng Trung Quốc trong gần hai năm qua khiến nhiều hãng xưởng của Trung Quốc điêu đứng. Xuất khẩu sang Mỹ trong năm 2019 giảm 23 %. Bắc Kinh trông cậy vào tiêu thụ nội địa để làm lực đẩy cho tăng trưởng. Vậy mà các cuộc xuống đường của phe dân chủ Hồng Kông, đặc biệt là vào những ngày cuối tuần, khiến nhiều cửa hàng ở Hồng Kông phải đóng cửa, các khu thương mại và khách sạn vắng khách.

Giáo sư Mary-France Renard, đại học Clermont-Ferrand, lưu ý virus corona tai hại ở chỗ nó khiến mọi người lo sợ, tránh đi ra đường hay lui tới những nơi công cộng. Hệ quả kèm theo là ngành du lịch lại bị mất khách. Năm 2002-2003, dịch viêm phổi cấp tính SARS đã gây tác hại đến kinh tế Trung Quốc, nhưng chỉ mang tính tạm thời, vì vào thời điểm đó, theo giáo sư Renard, GDP của Trung Quốc tăng 10 %. Nay tỷ lệ tăng trưởng của nước này chỉ trên dưới 6 % mà thôi.

Về phần cơ quan tư vấn SinoInsider trụ sở đặt tại Mỹ, chuyên gia Larry Ong cho rằng, việc ông Tập Cận Bình phải lên tiếng về dịch viêm phổi hiện nay đủ cho thấy "tình hình nghiêm trọng đến mức độ nào", bởi vì nếu không khéo, để dịch bệnh lan rộng, thì sẽ vô cùng tai hại đối với hình ảnh của nền kinh tế thứ nhì thế giới.
Gần hai thập niên trước, Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) tố cáo Trung Quốc che giấu thông tin. Trong lĩnh vực y tế, che giấu thông tin hay cung cấp thông tin chậm trễ có thể dẫn tới những hậu quả vô cùng tai hại. Dịch SARS hồi năm 2002-2003 làm 774 người chết trên thế giới, trong đó có gần 350 bệnh nhân tại Hoa Lục. Kịch bản đó vẫn còn ám ảnh cộng đồng quốc tế.
Lần này, theo chuyên gia thuộc đại học Canterbury- New Zealand, Anne Marie Brady, ở cấp trung ương, giới lãnh đạo biết rõ là kịch bản đó không thể tái diễn. Ngày nay, Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế thứ nhì toàn cầu với trọng lượng kinh tế gần bằng 1/5 của thế giới, là một quốc gia có tiếng nói quyết định trên nhiều hồ sơ lớn của quốc tế, từ Iran đến Bắc Triều Tiên, Bắc Kinh phải ứng xử như một quốc gia có trách nhiệm. Chính vì thế, giáo sư Dali Yang, giảng dậy tại đại học Chicago, Hoa Kỳ cho rằng, "việc chủ tịch Tập Cận Bình lên tiếng về virus corona mang yếu tố quyết định và nếu dịch bệnh được ngăn chận trong một thời gian không quá dài, uy tín của lãnh đạo Trung Quốc càng được tăng thêm".
Tuy nhiên, điều nguy hiểm ở đây là kịch bản "trên bảo mà dưới không nghe". Bắc Kinh có thể làm được gì nếu như giới lãnh đạo cấp địa phương, vì một lý do nào đó, cố tình che giấu thông tin, như câu hỏi đã được Larry Ong của công ty tư vấn SinoInsider nêu lên. Cũng chuyên gia này không loại trừ kịch bản xấu nhất, đó là thành phố Vũ Hán đã không còn kiểm soát nổi tình hình, phải cầu cứu trung ương. Bắc Kinh đã khéo léo dàn dựng các buổi họp báo để chứng minh với công luận trong nước và quốc tế rằng, chính quyền Trung Quốc không có gì để giấu giếm, mà trái lại đang hành xử như một quốc gia có trách nhiệm.

Phi cảng Vũ Hán vắng vẻ, ngày 23/01/2020. Leo RAMIREZ / AFP

Kể từ sáng hôm qua 23/01/2020, người dân Vũ Hán bị cấm ra khỏi thành phố, các chuyến tàu và chuyến bay từ đây đều bị ngưng. Chủng coronavirus mới xuất phát từ thành phố này đã làm 17 người chết tại Trung Quốc, tổng số người bị nhiễm lên trên 570, hầu hết ở Vũ Hán.
Không ít người tìm cách ra khỏi Vũ Hán trước giờ đóng cửa, nhưng xe cộ bị chận lại ở các xa lộ. Trên những chuyến bay cuối cùng từ Vũ Hán, tất cả các hành khách đều mang khẩu trang.
Cũng hôm nay, một thành phố khác là Hoàng Cương (Huanggang), nằm kế cận Vũ Hán, cấm cư dân ra khỏi thành phố trừ trường hợp đặc biệt, giao thông công cộng bị ngưng, các địa điểm vui chơi giải trí bị đóng cửa từ cuối giờ chiều.
Thành phố Ngạc Châu (Ezhou) 1,1 triệu dân gần đó cho nhà ga ngưng hoạt động. Tiên Đào (Xiantao) đóng các tuyến lưu thông chính, và Xích Bích (Chibi) cho ngưng giao thông công cộng – hai huyện này có hơn 2 triệu dân.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hoan nghênh biện pháp cô lập sẽ giúp giảm phần nào nguy cơ lây lan. Các chuyên gia của tổ chức này vẫn chưa thống nhất được về việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp trên toàn thế giới. Cuộc họp khẩn tiếp tục diễn ra hôm nay.
Bắc Kinh và Macao ngày 23/01/2020 cũng ra thông báo hủy các cuộc lễ hội dân gian đón mừng Năm Mới do e ngại dịch bệnh viêm phổi cấp tính lây lan.
Kỳ nghỉ Tết, bắt đầu từ thứ Sáu 24/01, kéo dài một tuần. Hàng trăm ngàn người dân Bắc Kinh theo truyền thống thường tập hợp trong các công viên để xem múa lân và múa rồng.

Thị trường chứng khoán Á - Âu sụt điểm vì virus viêm phổi

Theo AFP, tại châu Á, chỉ số Nikkei ở Tokyo vào cuối ngày sụt giảm 0,98%, xuống đến mức thấp nhất trong hai tuần qua. Theo AFP, chứng khoán tụt giá thấy rõ nhất trên thị trường Trung Quốc. Chỉ số của các hãng hàng không và các dịch vụ giải trí - nhà hàng, rạp chiếu bóng, sòng bạc, các công viên giải trí - đặc biệt bị tác động mạnh.
Chỉ số SSE Composite của Thượng Hải giảm 2,8% và chỉ số CSI 300 của những đại tập đoàn Trung Hoa lục địa mất 3,1%, mức giảm mạnh nhất trong vòng 9 tháng qua. Sàn chứng khoán Hồng Kông mất đến 1,5%. Chỉ có cổ phiếu của các hãng dược lớn là hưởng lợi từ dịch bệnh. Giá cổ phiếu nhiều hãng dược của Trung Quốc tăng vọt gần 10%.
Trong khi đó, thị trường chứng khoán Châu Âu cũng bị rúng động nhẹ. Chỉ số EuroStoxx 50 của khu vực đồng euro bị giảm 0,27%, FTSEurofirst 300 giảm 0,31% và Stoxx 600 giảm 0,28%.
Không chỉ có thị trường chứng khoán bị ảnh hưởng vì dịch coronavirus, giá một số nguyên liệu trên thị trường thế giới, đặc biệt là giá dầu thô, cũng bị tác động mạnh, rớt xuống mức thấp nhất trong vòng 7 tuần qua.
Theo giải thích của ông Stan Shipley, chuyên gia chứng khoán thuộc Evercore ISI tại New York, với AFP, « không phải chính con virus làm thế giới lo lắng, mà chính là tác động của nó đối với tăng trưởng tại Trung Quốc và Châu Á. Chính mối lo này rất có thể đã gây áp lực hạ giá đối với nguyên liệu ».

Tin tổng hợp từ RFI

[BlackHole]

Vũ Hán xây bệnh viện 1.000 giường trong 6 ngày đối phó virus corona

Vũ Hán đang gấp rút xây dựng bệnh viện dã chiến ở ngoại ô thành phố để làm nơi cách ly và điều trị virus corona, tương tự một trung tâm đã giúp Bắc Kinh kiềm chế SARS 17 năm trước.

Hàng trăm công nhân đã được điều tới nhằm xây dựng trung tâm cách ly, có sức chứa dự kiến khoảng 1.000 bệnh nhân, trong vòng 6 ngày trong bối cảnh chủng virus lạ gây viêm phổi vẫn tiếp tục lây lan tới toàn bộ các tỉnh và đặc khu của Trung Quốc, ngoại trừ Tây Tạng và Thanh Hải.

Tính đến đầu giờ chiều ngày 24/1 (30 Tết), Trung Quốc đại lục ghi nhận 875 ca nghi nhiễm virus corona và 26 ca tử vong. Ngoài ra, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam, Thái Lan, Singapore, Hong Kong, Macau, Đài Loan đều đã có những ca được xác nhận nhiễm virus, theo South China Morning Post.
Theo bản thảo ban đầu mà South China Morning Post tiếp cận được, cơ sở mới đang được xây dựng ở quận Thái Điện ở phía tây Vũ Hán. Cơ sở này có diện tích 25.000 m2 và sức chứa 1.000 giường bệnh, theo Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Các công nhân sẽ nhận gấp ba lương để đẩy nhanh tiến độ thi công, tức khoảng 173 USD một ngày.

Trung tâm cách ly đang được xây dựng ở quận Thái Điện ở phía tây Vũ Hán

Nguồn tin từ các công ty thi công cho biết bản thảo cuối cùng sẽ có vào ngày 24/1 và công trình sẽ hoàn tất trong vòng 6 ngày.
“Chúng tôi sẽ đón Giao thừa ở công trường. Chúng tôi không có thời gian. Chúng tôi cần phải bàn giao cho kiểm định trong vòng 6 ngày”, đại diện một công ty nói với South China Morning Post, đề nghị giấu tên.
Trung tâm cách ly này sẽ có hơn 20 khu nhà đã được lắp sẵn, có từ 1-2 tầng.
“Cách ly là một từ có nghĩa khá rõ, có nghĩa bạn phải bị ngăn tiếp xúc trong vòng 40 ngày. Tôi không nghĩ Trung Quốc có khả năng đó”, Ian Lipkin, giáo sự dịch tễ học tại Đại học Columbia, nói với South China Morning Post.
“Hiện nay, đó (công trình nói trên) là cách tiếp cạn duy nhất, vì chúng ta không có vắc-xin kiểm soát virus. Không phải là ‘cách ly’ mà chỉ là ‘tách biệt để kiềm chế dịch bệnh’ cho đến khi có chiến lược tốt hơn mà thôi”, ông nhận định.
Trong đợt dịch SARS, 7.000 công nhân ở Bắc Kinh xây bệnh viện Xiaotangshan ở vùng ngoại ô phía bắc thủ đô chỉ trong một ngày. Chỉ trong hai tháng, bệnh viện này điều trị cho 1/7 số bệnh nhân SARS của Trung Quốc, theo Guardian.

Loạt bệnh viện ở Hồ Bắc thiếu dụng cụ y tế trầm trọng

Báo The Paper đưa tin, 8 bệnh viện - gồm Bệnh viện Trung y tỉnh Hồ Bắc, Trung tâm y tế nhi đồng tỉnh Hồ Bắc, Bệnh viện Trung Nam Đại học Vũ Hán, Bệnh viện trung tâm thành phố Vũ Hán,... - đã thông báo kêu gọi các tầng lớp trong xã hội đóng góp vật dụng y tế.
Các vật dụng kêu gọi quyên góp gồm kính bảo hộ, khẩu trang N95, khẩu trang phẫu thuật, khẩu trang y tế dùng một lần, mũ y tế, trang phục bảo hộ, trang phục phẫu thuật, mặt nạ phòng hộ,...
Một nhân viên tại Bệnh viện Hiệp hòa trực thuộc Bệnh viện Đồng Tế, Đại học công nghệ Hoa Trung (Trung Quốc) tiết lộ với The Paper, cho biết tình hình dụng cụ phòng hộ y tế của cơ sở này chỉ còn đủ để "trụ" trong 3-5 ngày và đang cấp bách kêu gọi đóng góp xã hội.

Nguồn tin khác tại Bệnh viện nhi đồng Vũ Hán cũng xác nhận với tờ này về nhu cầu cấp thiết bổ sung dụng cụ bảo vệ trước tình trạng dịch bệnh viêm phổi cấp do virus nCov gây ra đang trở nên nghiêm trọng.
"Lượng [dụng cụ] cần sử dụng quá lớn, tình hình là khó khăn," nguồn tin nói. Hiện nay, toàn bộ nhân viên y tế tuyến đầu của viện này đang rơi vào tình trạng thiếu khẩu trang và đồ phòng hộ dùng một lần, dẫn đến rủi ro lây nhiễm do tiếp xúc với nhiều người đến khám.
Nhân viên họ Jin từ khoa thiết bị của Bệnh viện Số 1 Vũ Hán xác nhận kho dụng cụ phòng hộ của họ chỉ còn duy trì được trong 3-4 ngày, và "hiện đang cần gấp khẩu trang N95".
"Hiện nay các ca nhiễm bệnh do virus nCov đang gia tăng từng ngày, tình hình dịch bệnh hết sức nghiêm trọng," một nguồn tin của The Paper nói. Người này cho hay cũng kêu gọi các nhà hảo tâm lưu ý vấn đề tiêu chuẩn quốc gia đối với sản phẩm phòng hộ y tế, bởi "nếu dụng cụ không phù hợp tiêu chuẩn quốc gia thì việc để cho nhân viên y tế và bệnh nhân sử dụng cũng giống như làm hại chính họ".

Theo số liệu cập nhật của trang Phượng Hoàng (Trung Quốc), tính đến 14h40 chiều nay (24/1, giờ địa phương), đã có 887 ca ghi nhận nhiễm virus nCov và 26 trường hợp tử vong. Thống kê đã bao gồm các trường hợp tại Hồng Kông, Macau, và Đài Loan.
Trong khi đó, tỉnh Thanh Hải đã công bố phát hiện trường hợp đầu tiên nhiễm virus nCov. Theo đó, người bệnh họ Trần, 27 tuổi, làm việc tại Vũ Hán và đã trở về quê từ ngày 21/1 để đón Tết Âm lịch. Với thông báo này, đến nay có 30/31 tỉnh thành của Trung Quốc đã xuất hiện các ca xác định lây nhiễm virus gây viêm phổi cấp. Địa phương duy nhất chưa có công bố là Tây Tạng.

Bản đồ tình hình dịch bệnh viêm phổi cấp do virus corona mới ở Trung Quốc và các nước. Màu đỏ chỉ nơi đã phát hiện người mắc bệnh.
Cả Trung Quốc chỉ còn Tây Tạng và Thanh Hải chưa phát hiện người bị bệnh (Ảnh: Đông Phương).

Trong ngày 24, loạt tỉnh thành lớn của Trung Quốc đã khởi động cơ chế Phản ứng Cấp 1 đối với sự kiện y tế cộng đồng lớn bùng phát đột xuất. Các cấp độ phân loại sự kiện y tế cộng đồng đột xuất ở Trung Quốc gồm: Cấp 1 (đặc biệt lớn), Cấp 2 (lớn), Cấp 3 (tương đối lớn), Cấp 4 (thông thường).
Quảng Đông, Hồ Nam, Chiết Giang, Hồ Bắc, Thiên Tân, An Huy, Bắc Kinh, Thượng Hải, và Trùng Khánh là 9 tỉnh thành đã lần lượt tuyên bố khởi động Phản ứng Cấp 1.
Hiện tượng virus nCov được phát hiện ở hầu hết tỉnh thành đã gây ra mức độ hoang mang nhất định trong dư luận Trung Quốc, bên cạnh thông tin nhiều địa điểm vui chơi du lịch lớn phải công bố đóng cửa bất chấp dịp cao điểm Tết Âm lịch - bao gồm Disneyland nổi tiếng ở Thượng Hải và Tử Cấm Thành tại Bắc Kinh.

Cuộc “đại đào tẩu” trước “giờ G”: 30 vạn rời Vũ Hán trong một ngày

Do sự lây lan của dịch viêm phổi cấp do virus corona mới, thành phố Vũ Hán, Hồ Bắc, đã bị đóng cửa lúc 10 giờ sáng thứ Năm (23/1) và một số lượng lớn người dân đã rời khỏi thành phố bằng mọi cách ngay lập tức trước khi đóng cửa. Truyền thông Trung Quốc đưa tin, ít nhất 251 chuyến tàu đã khởi hành từ Vũ Hán trước ngày đóng cửa. Theo dữ liệu của Cục Đường sắt Vũ Hán của Trung Quốc, số người đi từ Vũ Hán đến mọi miền đất nước bằng đường sắt một ngày trước khi nó bị đóng cửa là 300 ngàn.

Chỉ trong một ngày trước khi đóng cửa thành phố, 300 ngàn người Vũ Hán đã rời khỏi thành phố bằng tàu hỏa (Ảnh: Đa Chiều)

Theo thống kê, các chuyến tàu khởi hành từ Vũ Hán hôm thứ Năm đã theo mạng lưới tỏa ra 4 hướng đến 29 thành phố trên cả nước. Đi về phía Bắc với các bến Trịnh Châu 30 đoàn, Thạch Gia Trang 21 đoàn và Bắc Kinh 16 đoàn; đi về phía Nam có 42 đoàn tới ga Trường Sa, 26 đoàn đến Quảng Châu và 7 đoàn đến Thâm Quyến; về phía đông bao gồm 11 đoàn tới Nam Xương, 9 tới Nam Kinh, 7 tới Thượng Hải và Hợp Phì: đi về phía tây là Thành Đô 8 đoàn và Trùng Khánh 10 đoàn.
Trong vòng một ngày trước khi thành phố đóng cửa, ba ga đường sắt lớn của thành phố Vũ Hán là Vũ Xương, Hán Khẩu và Vũ Hán đã tiễn tổng cộng gần 300.000 hành khách ra khỏi thành phố. Vào sáng thứ Năm, gần 160.000 hành khách đã xuất phát tại ga xe lửa Hán Khẩu, cách chợ hải sản Hoa Nam – nơi được cho là phát sinh dịch bệnh chỉ một con đường.



Thu giá "cắt cổ" đưa người ra khỏi Vũ Hán

Nhằm xúc tiến chiến dịch phòng chống dịch viêm phổi cấp do virus nCov, thành phố Vũ Hán - địa điểm phát hiện ca bệnh đầu tiên hồi tháng 12/2019 - đã ban hành lệnh phong tỏa toàn thành từ 10h sáng ngày 23/1.
Theo sắc lệnh, toàn bộ các tuyến đường bộ, hàng không, đường sắt, đường thủy ra khỏi Vũ Hán đều được đóng lại. Nếu không có lý do đặc biệt thì không có bất cứ người nào được rời khỏi Vũ Hán.

Lệnh phong tỏa toàn thành phố Vũ Hán có hiệu lực từ 10h sáng ngày 23/1.
Toàn bộ các tuyến đường bộ, hàng không, đường sắt, đường thủy ra khỏi Vũ Hán đều được đóng lại.

Tờ Tân Kinh (Trung Quốc) đưa tin, từ chiều ngày 23/1, tài xế trên các nhóm chia sẻ đi chung xe bắt đầu tăng giá để đưa người rời khỏi Vũ Hán, chi phí là khoảng 800 nhân dân tệ (hơn 2.6 triệu VNĐ)/người thậm chí là cao hơn. Nhiều tài xế cho biết, giá ghép xe thông thường là 80 tệ/người, nhưng trong giai đoạn đặc biệt, khi các đường quốc lộ và cao tốc bị phong tỏa, thì họ chỉ di chuyển được bằng các tuyến đường nhánh.
"Chiều nay (23/1) Vũ Hán đến La Điền, 1.000 tệ/người" là một lời chào hàng xuất hiện trên nhóm chat qua ứng dụng QQ của Trung Quốc. Có trường hợp nâng giá gấp 10 lần hoặc cảnh báo sẽ không còn lái xe nào chở người rời khỏi Vũ Hán sau ngày 23.
Một tài xế tiết lộ, sau khi Vũ Hán ban hành lệnh phong tỏa, có rất nhiều người muốn rời khỏi "ổ dịch" này. Ông cho biết đã chạy 4 chuyến trong ngày và thu 800 tệ/người.

ZingNews, Viettimes, Trithuctre

[BlackHole]

Virus corona: Đảng Cộng Sản Trung Quốc lo ngại bất ổn xã hội


Một CS thuộc an ninh QĐ gác trước Tử Cấm Thành tại Bắc Kinh trong mùa đại dịch coronavirus, ảnh chụp hôm 01/02 - AFP via Getty Images

RFI- « Ổn định xã hội » Trung Quốc chắc chắc sẽ bị tác hại nếu siêu vi viêm phổi chủng mới không được ngăn chận. Tác giả lời cảnh báo nghiêm trọng trên đây là ông Tập Cận Bình, chủ tịch đảng Cộng Sản kiêm chủ tịch nước với các ủy viên thường trực Bộ Chính Trị. Hai tháng sau khi xuất phát từ Vũ Hán, siêu vi corona bị xem là vấn đề sinh tử của chế độ.

Chế độ độc tài tại Trung Quốc tự cho có chính danh lãnh đạo đất nước dựa trên điều mà họ gọi là khả năng bảo đảm ổn định xã hội, phát triển kinh tế, đem lại phồn vinh cho người dân. Đổi lại, dân chúng không được quyền phê phán chính sách hay đòi hỏi thay đổi chính trị, theo giải thích của chuyên gia Pháp Marc Julienne, Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI.

Nhược điểm nội tại

Nhưng « khế ước xã hội » này đang bị đe dọa nghiêm trọng, theo chính lời tuyên bố của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc họp với các ủy viên thường trực Bộ Chính Trị hôm thứ Hai, 03/02/2020, trong lúc dịch corona đã làm cho 425 người chết và hơn 20 ngàn bệnh nhân bị lây nhiễm.
Trong cuộc họp bất thường này, lần thứ hai kể từ khi dịch siêu vi corona được chính thức công nhận vào ngày 20/01/2020, tức là hơn một tháng sau khi ca đầu tiên được phát hiện tại Vũ Hán, Tập Cận Bình thừa nhận là Đảng đã thiếu sót trách nhiệm. Tân Hoa Xã trích dẫn nguyên văn : Dịch bệnh là cuộc trắc nghiệm quan trọng đánh giá khả năng điều hành đất nước mà Đảng phải đảm nhận và rút tỉa kinh nghiệm.
Chủ tịch Trung Quốc cực lực lên án thói quen mà ông gọi là « làm cho có hình thức để báo cáo ». Ông chỉ thị các đảng viên cao cấp nhất phải khắc phục nhược điểm của ngành y tế cộng đồng, phải thực hiện các « chỉ tiêu kinh tế và xã hội đề ra cho năm nay ».
Trong những tuần qua, Tập Cận Bình đích thân theo dõi các biện pháp chống dịch triệt để nhất. Lần lượt, hai thành phố Vũ Hán và Hoàng Dương cùng với tỉnh Hồ Bắc bị phong tỏa, hơn 50 triệu dân bị cách ly. Tiếp theo là Ôn Châu của Chiết Giang và hôm nay đến lượt hai thành phố lớn ở Hàng Châu.
Tuy nhiên dịch vẫn lan, người vẫn chết, hoạt động kinh tế ngưng trệ, người nước ngoài di tản, dân Trung Hoa hoang mang và cộng đồng quốc tế lo ngại về khả năng đối phó của chính quyền Trung Quốc.
Nếu dịch kéo dài, ác mộng của giới lãnh đạo Bắc Kinh không chỉ là số nạn nhân tử vong mà còn là tỉ lệ GDP tăng trưởng hiện được dự báo xuống dưới 6%. Cách nay 15 năm, thủ tướng Ôn Gia Bảo (2003-2013) cho rằng với mức tăng trưởng dưới 10%, Trung Quốc không đủ sức tạo công ăn việc làm cho dân. Nếu xuống đến 8% thì có nguy cơ đại loạn.
Khủng hoảng dịch viêm phổi cấp tính SARS, năm 2002-2003, tác động lên nền kinh tế Trung Quốc lúc đó là « cơ xưởng thế giới », nên tương đối nhẹ : -1%.
Sáu năm sau, khủng hoảng tài chính quốc tế năm 2008 đã làm cho GDP Trung Quốc từ tăng trưởng trên 10% rơi xuống 6,8%. Bắc Kinh khẩn cấp cứu nguy với gói đầu tư trên 500 tỉ đô la .

Thiên thời bất lợi ảnh hưởng đến nhân hòa

Nhưng 12 năm sau, mô hình kinh tế Trung Quốc đã đổi khác, dựa trên dịch vụ và tiêu thụ trong nước hơn là xuất khẩu.
Thế mà, như giải thích của kinh tế gia Cynthia Kalasopatan, viện Rexecode, với La Croix, trong bối cảnh tiêu thụ nội địa giậm chân tại chỗ, tỉ lệ tăng trưởng xuống còn 6%, dịch corona bùng lên càng làm cho kinh tế Trung Quốc khó khăn thêm. Kế hoạch kích cầu 1.000 tỉ nhân dân tệ (170 tỉ đô la) có đủ để đảo ngược tình thế ?

Tai họa dồn dập

Dịch virus corona xảy ra ngay dịp Tết, mùa của mua sắm và du lịch làm doanh nhân, trong vòng hai tuần ế ẩm, thủng túi 140 tỉ đô la doanh thu. Lòng dân còn có lý do nữa để bất mãn thêm : Virus « dịch lợn châu Phi », trong những tháng cuối năm đã làm cho nông dân bị thiệt hại hơn 140 tỉ đôla.
Đã thế, thương chiến với Mỹ chưa kết thúc. Hoàn Cầu Thời Báo chưa chi đã lên án Washington khai thác thời cơ để gây thêm sức ép.
Phải đối đầu với các tai họa dồn dập, khả năng đối phó của Bắc Kinh do vậy rất hạn chế.
Nhưng, với trữ lượng ngoại tệ dồi dào, 3.000 tỉ đôla, đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ không thụ động để cho kinh tế lâm vào bế tắt dẫn đến « bất ổn định ». Tuy nhiên, uy tín của chế độ sẽ sứt mẻ rất nhiều. Chính Tập Cận Bình đã cảnh báo.

[BlackHole]

Trung Quốc : Virus corona lan sang mặt trận ngoại giao và địa chính trị


Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (P) tiếp ông Tedros Adhanom, tổng giám đốc Tổ Chức Y Tế Thế Giới, Bắc Kinh, ngày 28/01/2020. Naohiko Hatta/Pool via REUTERS

RFI- Hai tuần sau khi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tổng động viên nhân dân chống siêu vi corona, cuộc chiến chống virus vẫn chưa thắng lợi. Giờ đây, không chỉ Vũ Hán mà cả thành phố Ôn Châu, nằm cách Vũ Hán 800 km, cũng bị cách ly. Chín triệu dân Ôn Châu không được phép rời khỏi nhà, trừ đi mua thực phẩm : cứ hai ngày, mỗi hộ gia đình chỉ được cử một người đi chợ mua thức ăn.

Việc Tổ chức Y Tế Thế Giới công bố tình trạng y tế khẩn cấp trên phạm vi toàn cầu hôm 30/01/2020 đã khiến chính quyền Trung Quốc phải mở rộng mặt trận chống virus sang cả lĩnh vực đối ngoại và địa chính trị.
Trong nước, truyền thông Trung Quốc âm thầm, không nói nhiều tới dịch bệnh, nhưng lại nhiệt tình loan báo về tình đoàn kết mà quốc tế dành cho Hoa lục, những lời cổ vũ, khen ngợi của các nước Lào, Pakistan, Nam Phi, Liban, Iran, Achentina, Mêhicô và Costa Rica … Tuy nhiên, những phát biểu của giới ngoại giao Trung Quốc và báo chí Nhà nước bằng tiếng Anh lại cho thấy nước này đang bị thế giới cách ly.
Trên mạng xã hội Twitter, tổng biên tập Hoàn Cầu Thời Báo chỉ trích việc Washington cấm người nước ngoài đã từng đến Trung Quốc trong vòng 14 ngày trước đó nhập cảnh vào Mỹ là thái độ cực đoan nhất của các nước nhắm vào Trung Quốc. Đại diện Hoàn Cầu Thời Báo đề nghị Mỹ tỏ thái độ tôn trọng trước những hy sinh lớn lao của Trung Quốc trong cuộc chiến chống virus. Bắc Kinh đã dựa vào những phát biểu ủng hộ của tổng giám đốc Tổ chức Y Tế Thế Giới hôm 30/01 để cho thế giới thấy không thể trách móc được gì Trung Quốc trong cuộc chiến chống corona.
Theo Bắc Kinh, không những Trung Quốc là một siêu cường khoa học đi đầu cuộc chiến chống các dịch bệnh, mà virus corona còn không nguy hiểm bằng « chứng hoảng loạn (hystéria) của truyền thông Tây phương ». China Daily nêu lên một ví dụ : Mặc dù một số phương tiện truyền thông phương Tây dành trang nhất cho virus corona, nhưng lại rất ít nói đến kết quả báo cáo của trung tâm dự phòng và giám sát bệnh ngày 31/01, theo đó hiện đã có 10.000 người chết và 180.000 nhập viện tại Mỹ vì bệnh cúm.

Trong bối cảnh đó, nhiều nhà ngoại giao Trung Quốc đã có những phản ứng thái quá đến chệch hướng. Chẳng hạn, trong một cuộc họp báo, đại sứ Trung Quốc tại Israel đã so sánh việc cấm người Trung Quốc nhập cảnh với nạn thảm sát người Do Thái : « Hàng triệu người Do Thái đã bị sát hại và nhiều người Do Thái bị cấm đến một số quốc gia. Nhiều nước đã mở cửa đón nhận họ, trong đó có Trung Quốc ». Quan chức ngoại giao này sau đó đã có lời xin lỗi vì phát ngôn trên.
Nhưng theo Le Monde, điều này cũng cho thấy nhà chức trách Trung Quốc đang căng thẳng. Còn đại sứ Trung Quốc tại Mỹ thì nhận định một con « virus chính trị dường như đang cản trở Trung Quốc và Hoa Kỳ bắt tay hợp tác để đối phó với các thách thức chung ». Đối với Bắc Kinh, Washington đang lợi dụng virus corona để làm suy yếu Trung Quốc. Hôm qua 03/02, trong một cuộc họp báo hàng ngày, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc tố cáo Mỹ không hề có sự trợ giúp cụ thể nào cho Trung Quốc, mà chỉ khiến mọi người lo ngại.
Hoàn Cầu Thời Báo thì tổng hợp 4 điều liên quan đến thái độ của phương Tây, nhất là Mỹ : Mỹ vô đạo đức khi tấn công cuộc chiến của Trung Quốc chống virus, siêu vi kích động thái độ kỳ thị, phân biệt đối xử trong xã hội phương Tây, corona sẽ không thể giúp chính quyền Mỹ trong giai đoạn đàm phán thương mại thứ hai, những lời tố cáo và lăng nhục không khiến Trung Quốc chệch hướng trong cuộc chiến chống virus corona. Đối với Bắc Kinh, virus corona hiện giờ liên quan đến lĩnh vực địa chính trị nhiều không kém so với y tế.

Tập Cận Bình bị virus corona thách thức

Cũng như Le Monde, báo Công giáo La Croix - trong bài viết « Tập Cận Bình bị virus corona thách thức » - nhấn mạnh « thách thức về y tế vẫn còn nguyên, nhưng hiện nay ưu tiên của nhà chức trách Trung Quốc là về mặt chính trị ». Chế độ Cộng Sản Trung Quốc đang làm mọi việc để Đảng và nhà lãnh đạo được nhìn nhận như người cứu thế. Trong khi người dân thể hiện nỗi giận dữ trên các mạng xã hội về các biện pháp y tế, thì chính quyền lại lo ngại về hậu quả của dịch bệnh đối với hình ảnh của đất nước trong mắt quốc tế.
Ở trong nước, mục tiêu tối cao của chính quyền Trung Quốc vẫn là cho dân chúng thấy « người cha của dân tộc » đang kiểm soát được mọi chuyện. Nhà nghiên cứu về Trung Quốc Minxin Pei, thuộc trường Claremont McKenna tại California, Mỹ, phân tích : « Khi nào các nhà lãnh đạo Trung Quốc tuyên bố thắng virus, họ sẽ cảm ơn đảng Cộng Sản và chủ tịch Tập Cận Bình, trong khi ngược lại, sự thật là chính đảng Cộng Sản mới phải chịu trách nhiệm đầu tiên về thảm họa này ».

Bộ máy tuyên truyền của Nhà nước nhấn mạnh là khoa học chứ không phải dân chủ sẽ cứu được đất nước. Nhưng nhiều người tự hỏi tại sao từ 20 năm nay, ở Trung Quốc lại xảy ra nhiều dịch bệnh đến như vậy : Sida năm 1990, SARS năm 2003, cúm gà H5N1 năm 2006 và dịch tả heo châu Phi trong những tháng gần đây. Một nhà báo ở tỉnh Tứ Xuyên nhận định với La Croix : « Hệ thống chính trị của Trung Quốc đã thối nát từ trên xuống dưới, đó là chế độ chỉ chấp nhận duy nhất một tư tưởng, tư tưởng của Tập Cận Bình ». Còn nhà nghiên cứu về Trung Quốc Minxin Peikhẳng định « virus corona là một căn bệnh của chế độ độc tài Trung Quốc ». Chính chế độ độc đảng, dựa trên thái độ che giấu sự thật, không minh bạch, sự kiểm duyệt và kiểm soát dân chúng về đời sống xã hội, đã gây ra mọi thảm họa đã kể trên.
Nhiều đảng viên cấp cao nghĩ rằng Tập Cận Bình đã điều hành đất nước không tốt từ nhiều năm nay. Virus corona càng khiến ông ta bị chỉ trích, nhưng ít ai dám lên tiếng công khai, vì họ đều sợ bị đàn áp. Chính vì thế, theo nhà nghiên cứu Minxin Pei, cho dù nỗi giận dữ đang dâng lên trên các mạng xã hội, nhưng chắc chắn thảm họa corona sẽ không thể làm ảnh hưởng đến danh tiếng Tập Cận Bình.
Tuy nhiên, La Croix cũng khẳng định, nếu như trong nước, bộ máy tuyên truyền có thể giúp giữ gìn hình ảnh của Tập Cận Bình và đảm bảo tính chính đáng cho đảng Cộng Sản, nhưng trên trường quốc tế, thách thức đặt ra cho Tập Cận Bình sẽ lớn hơn rất nhiều.
Trung Quốc đang bị tấn công từ mọi phía : bị chỉ trích mạnh mẽ việc trấn áp hai triệu người Hồi Giáo Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương, bị tổ chức nhân quyền Human Rights Watch nêu tên trong tổng kết thường niên về vi phạm nhân quyền, bị người Hồng Kông phản kháng từ suốt 8 tháng nay, lại đang trong tâm cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ.
Thế giới coi người đầu tiên phải chịu trách nhiệm về tình trạng nói trên không ai khác chính là Tập Cận Bình. Ông ta ngày càng bị so sánh với Mao Trạch Đông, mà chính sách từ năm 1949 đến năm 1976 đã gây ra cái chết của ít nhất 60 triệu người Trung Quốc. Theo La Croix, sự so sánh này không phải là vô cớ.

Một loại virus chống toàn cầu hóa

Trong bài xã luận mang tựa đề « Một loại virus chống toàn cầu hóa », La Croix nhận định dịch bệnh do virus corona gây ra khiến chúng ta phải có ý thức hơn về việc nền sản xuất công nghiệp thế giới đang phụ thuộc vào Trung Quốc, vốn được gọi là công xưởng của thế giới.
Lâu nay người ta vẫn tự hỏi điều gì có thể hãm bớt các hoạt động trao đổi kinh tế từ những khoảng cách địa lý xa xôi - hiện tượng thường được gọi là « toàn cầu hóa ». Cho đến nay, dường như chưa có gì có thể hãm phanh xu hướng toàn cầu hóa, vốn dựa trên lợi nhuận, tư tưởng tự do mậu dịch và các cuộc cách mạng công nghệ (tin học và vận chuyển bằng container). Thực ra trong thập kỷ qua, tư tưởng bảo hộ cũng đã được nhiều người có thế lực ủng hộ, trong đó có tổng thống Mỹ Donald Trump, nhưng chưa đủ để làm thay đổi mọi chuyện.
Nhưng việc nhìn thấy dịch bệnh viêm phổi cấp do virus corona lây lan nhanh khiến nhiều người có suy nghĩ rút lui, thu mình lại. Nhiều nước đã đề xuất đưa công dân hồi hương. Cho đến nay, vẫn chưa có nhân vật quốc tế quan trọng nào đến thăm Trung Quốc để bày tỏ tình đoàn kết với người dân nước này trong cuộc chiến chống virus, như thủ tướng Pháp Jean-Pierre Raffarin đã làm khi xảy ra dịch SARS hồi năm 2003.
Công chúng có thể nghĩ rằng mọi chuyện sẽ sớm thay đổi. Khi dịch bệnh lắng xuống, các hoạt động giao thương lại ít nhiều hồi phục như trước đây, nhưng La Croix nhấn mạnh, trong suy nghĩ của mọi người đã có sự thay đổi nhất định. Virus corona chỉ là một hạt cát so với guồng máy kinh tế đã được toàn cầu hóa nhưng virus này đã cho thấy có sự bấp bênh của toàn cầu hóa. Trong tương lai, có thể các nhà đầu tư sẽ phải suy nghĩ thêm một chút trước khi đặt cược vào Trung Quốc.

Hệ quả của virus corona đối với kinh tế thế giới

Vẫn liên quan đến virus corona, báo Les Echos nhận định dịch corona sẽ có tác động đối với kinh tế toàn cầu, nhất là trong bối cảnh quy mô kinh tế Trung Quốc đã tăng mạnh trong suốt 20 năm qua. Theo Michala Marcussen, kinh tế gia trưởng của ngân hàng Pháp Société Générale, so với năm 2003, khi xảy ra đại dịch SARS, quy mô nền kinh tế Trung Quốc nay đã tăng gấp 4 lần. Hiện nay, nền kinh tế Trung Quốc chiếm 16% GDP toàn cầu và 30% sản xuất công nghiệp thế giới.
Mức độ ảnh hưởng đương nhiên sẽ phụ thuộc nhiều vào chiều hướng diễn biến của dịch bệnh. Tác động của dịch corona đối với kinh tế thế giới thể hiện ở hai khía cạnh. Nhu cầu mua hàng của Trung Quốc sẽ giảm trong những tuần tới. Kinh tế gia trưởng của Société Générale dự báo trong quý 1 năm 2020, mức tăng trưởng kinh tế thế giới sẽ mất 0,3% vì virus corona.
Nền kinh tế toàn cầu cũng bị tác động do việc tổ chức các dây chuyền sản xuất bị ảnh hưởng. Dệt may, tin học, điện tử là những lĩnh vực bị tác động nhiều nhất, và nhìn một cách tổng thể, nền kinh tế Đài Loan, Hàn Quốc, Hà Lan, Hungary và Indonesia sẽ chịu những ảnh hưởng tiêu cực nhất.

____________________ _____

[BlackHole]

Khủng hoảng virus corona có thách thức sự tồn vong của chế độ Bắc Kinh?

Tập Cận Bình lần đầu tiên tiếp xúc với người dân, gần 3 tuần sau khi chính quyền công bố dịch, Bắc Kinh ngày 10/02/2020. Xinhua via REUTERS

Virus corona làm rung chuyển Trung Quốc. Cuối tháng 1/2020, chỉ sau vài ngày công bố dịch, Bắc Kinh phải ra lệnh phong tỏa thành phố Vũ Hán, rồi tỉnh Hồ Bắc hơn 50 triệu dân, để ngăn chặn, nhưng dịch tiếp tục lan rộng. Số người nhiễm, người chết tăng vọt hàng ngày. Giữa tháng 2/2020, Bắc Kinh vẫn lúng túng trước làn sóng bất bình trong nước. Nhiều người dùng hình ảnh con virus nhỏ đe dọa chế độ độc tài cộng sản.

Khủng hoảng virus corona có thực sự thách thức sự tồn vong của chế độ Bắc Kinh? Khủng hoảng dịch bệnh do virus corona Covid-19 làm lộ rõ những khuyết tật trầm trọng của hệ thống chính trị Trung Quốc, đặc biệt là tình trạng thông tin về thực trạng dịch bệnh bị bưng bít khiến ngành y tế trở nên thụ động, bộ máy chính quyền quan liêu hóa cao độ, một mặt răm rắp thực thi chỉ thị từ trung ương, mắt khác bịt tai, nhắm mắt trước các đòi hỏi của xã hội dân sự tại chỗ. Ba tuần lễ sau khi dịch lan ra khắp Trung Quốc, lo sợ trước virus mới, hàng loạt địa phương, trong đó có nhiều thành phố lớn khác như Bắc Kinh, Thượng Hải cũng bị ''phong tỏa một phần'', để phòng dịch.

Hiện chưa rõ virus corona tác hại đến đâu đối với xã hội Trung Quốc, nền kinh tế Trung Quốc. Nhiều người dự đoán tổn thất kinh tế nặng nề sẽ làm mất tính chính danh của chế độ độc tài toàn trị, vốn được xây dựng dựa trên những hứa hẹn sẽ mang lại sự thịnh vượng cho dân chúng. Lãnh đạo tối cao Tập Cận Bình sẽ mất đi ''mệnh Trời''. Trung Quốc đang đứng trước một cuộc thay đổi lớn. Tuy nhiên, một số nhà quan sát đưa ra góc nhìn khác, với dự đoán. Đó là chế độ toàn trị Trung Quốc sẽ vượt qua cuộc khủng hoảng này, và gia tăng được khả năng kiểm soát đối với toàn xã hội.

Cuộc họp chưa từng có của Bộ Chính Trị

Trong một bài trả lời phỏng vấn báo mạng Pháp Challenge.fr (ngày 11/02/2020), nhà sử học François Godement, chuyên gia về Trung Quốc và vùng Đông Á, thừa nhận trước hết là, đối diện với cuộc khủng hoảng dịch bệnh chưa từng có, thoạt tiên lãnh đạo tối cao Trung Quốc tỏ ra thận trọng. Ngày 25/01, ''trong cuộc họp của Ban thường vụ Bộ Chính Trị (cơ quan lãnh đạo tối cao của đảng Cộng Sản), một video lần đầu tiên cho thấy 7 thành viên đều lên tiếng. Dường như, với hình ảnh này, ông Tập Cận Bình muốn đột ngột chứng tỏ với công chúng cơ chế lãnh đạo tập thể của hệ thống quyền lực Trung Quốc. Đây là một điều hiếm có và có thể là sự thừa nhận cho một tình thế mong manh nhất định'' từ phía người nắm quyền tối cao.

Tạp chí về các điều tra kinh tế nổi tiếng Tài Tân (Caixin) tung ra hàng loạt bài viết mô tả tình trạng thê thảm tại các bệnh viện tại Vũ Hán, nhiều báo khác cũng đồng loạt lên tiếng phê phán dữ dội. Kiểm duyệt báo chí được nới lỏng một phần trong khoảng thời gian từ ngày 23/01 đến 03/02. Tuy nhiên, trong những ngày sau đó, lãnh đạo tối cao Trung Quốc khẳng định ''phải gia tăng kiểm soát các phương tiện truyền thông và internet'', phê phán trên báo chí cũng trở nên ít mạnh mẽ hơn nhiều so với trước. Mục tiêu của ban lãnh đạo Bắc Kinh là ''không để khủng hoảng y tế trở thành một khủng hoảng chính trị'', mà để làm được điều này, kiểm soát truyền thông là khâu quyết định.
Sau cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang), người đầu tiên lên tiếng cảnh báo về hiểm họa virus với bạn bè, đồng nghiệp, có thể nói trên các mạng xã hội tại Trung Quốc dấy lên một làn sóng phẫn nộ chưa từng có. Trong đêm thứ Năm qua ngày thứ Sáu 07/02, hơn một tỉ rưỡi lượt người vào xem các thông tin về cái chết của người bác sĩ, được coi là ''anh hùng'' dân tộc.

Nắm lại truyền thông

Ngày 10/02, lần đầu tiên truyền hình đưa hình ảnh chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiếp xúc với dân chúng tại một khu phố cổ ở Bắc Kinh, với khẩu trang phòng dịch. Cùng với sự xuất hiện trở lại của Tập chủ tịch, nhiều quan chức lãnh đạo ngành y tế và lãnh đạo đảng tỉnh Hồ Bắc và thành phố Vũ Hán bị cách chức. Lãnh đạo tối cao Trung Quốc tuyên bố sẽ đưa ra các biện pháp mạnh mẽ hơn. Chính quyền Bắc Kinh tổ chức điều tra về cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng. Ông Tập Cận Bình dường như đang lấy lại thế thượng phong.
Làn sóng bất bình dâng cao tại Trung Quốc về tình trạng bệnh viện tại Vũ Hán quá tải, phương tiện xét nghiệm không đủ, khiến nhiều bệnh nhân không được công nhận nhiễm virus, buộc phải ở nhà, nhiều người qua đời mà không được coi là nạn nhân của virus Covid-19, nguy cơ lây lan ra cộng đồng khôn lường. Ngày 13/02/2020, chính quyền Trung Quốc quyết định thay đổi cách tính, khiến số người được coi là nhiễm Covid-19 tăng vọt lên 15.000 chỉ trong một ngày (tăng gấp 10 so với hôm trước).

Thực hư về số lượng người bị nhiễm và chết vì virus corona mới tại Vũ Hán là bao nhiêu? Rất nhiều người nghi ngờ con số thống kê của chính quyền Trung Quốc, vì không có các nguồn độc lập để kiểm chứng. Tuy nhiên, cho dù sự thay đổi gây bất lợi trước mắt cho hình ảnh của chính quyền, ngay cả việc thay đổi cách tính, dẫn đến số lượng nạn nhân tăng vọt, cũng rất có thể sẽ được Bắc Kinh sử dụng như một biện pháp tuyên truyền, nhằm phê phán năng lực điều hành, quản lý phòng chống dịch của chính quyền địa phương, hợp thức hóa việc cách chức một số lãnh đạo địa phương, được sử dụng làm dê tế thần, để xoa dịu dư luận.

Covid-19 có giống Tchernobyl ?

Về ảnh hưởng của dịch virus corona mới đến sự tồn vong của chế độ toàn trị Trung Quốc, nhật báo Le Monde có bài phân tích đáng chú ý của nhà báo Sylvie Kauffman, so sánh cuộc khủng hoảng do virus Covid-19 tại Trung Quốc hiện nay, với thảm họa hạt nhân Tchernobyl, được coi là đã dẫn đến sự sụp đổ của nước Liên Xô cộng sản. Bài viết mang tựa đề ''Pour l’instant, la gestion du coronavirus par la Chine relève plus d’Orwell que de la glasnost'' (tạm dịch là Trong hiện tại, cách Trung Quốc xử lý khủng hoảng virus corona gần với tiểu thuyết giả tưởng của Orwell về chế độ toàn trị, hơn là giai đoạn Glasnost/minh bạch hóa thời Gorbachev).
Nhà báo Le Monde trước hết ghi nhận rất nhiều điểm tương đồng giữa dịch Covid-19 hiện nay với thảm họa hạt nhân Tchernonyl năm 1986. Cùng sự che giấu thông tin từ phía chính quyền, cùng một lối tuyên truyền bất chấp sự thật, cũng mối hoài nghi trong một bộ phận người dân. Số phận bi tráng của bác sĩ Lý Văn Lượng - người lên tiếng cảnh báo, bị chính quyền trừng phạt, và chỉ được phục hồi ít ngày trước khi chết, và đúng vào lúc dịch bệnh đã trở nên một vấn đề quốc tế - được so sánh với cái chết thảm thương của 12 nhân viên cứu hỏa, được điều đến nhà máy Tchernobyl, mà không hề được trang bị phương tiện bảo hộ… Cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng và sự bất minh của chính quyền trong việc đối phó với dịch bệnh có thể dấy lên một làn sóng phẫn nộ ghê gớm tại Trung Quốc. Nhiều người cho rằng các phản ứng dây chuyền có thể thách thức đến tận gốc rễ uy thế của chế độ cộng sản toàn trị, tương tự như thảm họa Tchernobyl năm xưa.
Nhiều năm sau sự sụp đổ của Liên Xô, cựu tổng thống Mikhail Gorbatchev nhận xét, ''nguyên nhân thực sự của sự sụp đổ của Liên Xô 5 năm sau đó, có phần do thảm họa Tchernobyl nhiều hơn là do chính sách cải tổ Perestroika''.

''Minh bạch dưới sự quản lý của Đảng''

Tuy nhiên, nhà bình luận chính trị Le Monde nhấn mạnh đến sự khác biệt cao độ về chiến lược quyền lực của hai nhà lãnh đạo Gorbatchev và Tập Cận Bình. Theo nhiều nhà quan sát, chiến lược của lãnh đạo tối cao Trung Quốc, ngược hẳn với Gorbatchev, luôn luôn tìm cách thâu tóm quyền lực đến mức tối đa, dập tắt mọi tiếng nói phản kháng, khi nào tình hình cho phép. ''Cuộc khủng hoảng dịch bệnh hiện nay thậm chí còn mang lại cho ông ta một cơ hội'', để trắc nghiệm các phương tiện và gia tăng khả năng kiểm soát xã hội, đặc biệt với các biện pháp như cô lập, phong tỏa hoàn toàn một bộ phận dân cư lớn.
Bộ máy chính quyền, thông qua các công nghệ tân tiến thời kỹ thuật số, đang dần dần được áp dụng tại Trung Quốc, rất có khả năng sẽ ngày càng đặt xã hội Trung Quốc dưới sự kiểm soát toàn diện hơn, sau cuộc khủng hoảng dịch Covid-19. Chính quyền sẽ chứng minh với đông đảo dân chúng là họ rất minh bạch, tuy nhiên, đây là ''sự minh bạch được quyết định từ bên trên'', ''sự minh bạch do Đảng quản lý''. Kịch bản này càng có nhiều khả năng trở thành hiện thực bởi, ngược hẳn với Liên Xô cách nay ba thập niên, Trung Quốc hiện nay là một cường quốc đang lên.

RFI