Tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư và quan hệ Mỹ - Nhật - Trung
Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2013-01-22
Tranh chấp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư giữa Nhật và TQ hiện là đề tài ngoại giao căng thẳng không những giữa hai nước mà c̣n ảnh hưởng cả tới Mỹ khi vai tṛ đồng minh với Nhật không cho phép Washington im lặng khi hiệp ước an ninh hai nước vẫn c̣n hiệu lực.
Mặc Lâm phỏng vấn GS Nguyễn Mạnh Hùng hiện giảng dạy môn bang giao quốc tế tại đại học George Madison nhằm lấy ư kíên của một chuyên gia trong lĩnh vực này:
Lời cảnh cáo Trung Quốc
Mặc Lâm: Thưa giáo sư trong tuần trước khi ngoại trưởng Nhật sang Washington để chuẩn bị cho chuyến đi của Thủ tướng Nhật th́ Ngoại trưởng Hillary Clinton tuyên bố rằng Mỹ nh́n nhận quần đảo Sensaku thuộc quyền quản lư của Nhật Bản và nhắc lại rằng Hiệp ước an ninh Mỹ-Nhật vẫn c̣n giá trị. Theo giáo sư th́ tuyên bố này có ư nghĩa như thế nào trong t́nh h́nh hiện nay?
Điều này thật ra là một lời cảnh cáo Trung Quốc. Bởi v́ gần đây có những động thái gay gắt giữa Trung Quốc và Nhật Bản.
GS Nguyễn Mạnh Hùng
GS Nguyễn Mạnh Hùng: Điều này thật ra là một lời cảnh cáo Trung Quốc. Bởi v́ gần đây có những động thái gay gắt giữa Trung Quốc và Nhật Bản. Những vụ như Trung Quốc mang tàu đến rồi Nhật đuổi tàu Trung Quốc ra. Rồi Trung Quốc mang máy bay đến, Nhật lại mang máy bay lên đuổi ra. Từ những việc như vậy người Mỹ sợ những sự cố này có thể leo thang biến thành chiến tranh, thành ra họ xác nhận sự cam kết của họ để ngăn chặn Trung Quốc có thể leo thang thêm nữa tạo ra phản ứng của Nhật sẽ gây ra xung đột th́ buộc Mỹ phải tham dự vào cuộc xung đột đó.
Chính người Tàu, một ông Tàu tên là Chang Yong Ninhan có một bài báo trong Global Times ông ấy nói rằng bởi v́ Mỹ-Nhật có Hiệp ước an ninh nên việc Trung Quốc bành trướng trên biển Hoa Đông sẽ trở nên khó khăn.
Mặc Lâm: Thế nhưng Trung Quốc chứng tỏ họ không lùi bước cho nên ngay sau lời tuyên bố của ngoại trưởng Hoa kỳ th́ tàu hải giám của họ xâm nhập vùng biển Senkaku/Điếu Ngư và hôm nay họ tiếp tục lập lại hành động khiêu khích này, theo giáo sư họ làm như vậy có mục đích ǵ?
GS Nguyễn Mạnh Hùng: Tôi nghĩ rằng Trung Quốc làm những hành động đó để chứng tỏ ḿnh không lùi bước nhưng một mặt khác th́ tôi không nghĩ rằng Trung Quốc sẵn sàng đi vào chiến tranh với Nhật, với Mỹ.
Thứ nhất bởi v́ lực lượng không tương đồng với nhau. Thứ hai chính các nhà học giả, những nhà b́nh luận Trung Quốc cũng thấy rơ vấn đề biển Đông ( không phải Biển Đông theo cách nói của Việt Nam mà là East Sea, vùng biển Bắc Á) th́ Trung Quốc khó bành trướng ra được.
Nhật sẽ không chùn tay
Mặc Lâm: Giáo sư có nghĩ rằng trong một lúc nào đó khi Nhật chểnh măng hay dư luận trong nước của phe dân túy chính muồi th́ Trung Quốc sẽ chớp nhoáng gây một cuộc chiến ngắn ngủi và sau đó là léo dài nguyên trạng .... cách này họ đă từng làm đối với Hoàng sa của Việt Nam.
GS Nguyễn Mạnh Hùng: Trước hết tôi nghĩ trường hợp ấy sẽ gần như không bao giờ xảy ra bởi v́ hai lư do. Lư do thứ nhất là ông Shinzo Abe thuộc thành phần cứng rắn của Nhật. Trong thời gian ông ấy làm thủ tướng ông đă nâng cấp cơ quan Pḥng vệ trở thành Bộ Quốc pḥng. Tức là lập trường của ông ấy đă có và Trung Quốc cũng biết sẵn như thế rồi. Điểm thứ hai về thực lực riêng việc tấn công Nhật thôi th́ cũng rất khó v́ Nhật có lực lượng tầu ngầm để pḥng thủ rất mạnh. Thứ ba nữa là Nhật có 40 ngàn binh sĩ Mỹ đang đóng ở đó nên rất khó cho Trung Quốc v́ khi đánh Nhật dĩ nhiên họ sẽ phản ứng. Với những tính toán như vậy th́ không một nhà quân sự nào chấp nhận một cuộc chiến tranh mà ḿnh sẽ thua.
Việc tấn công Nhật thôi th́ cũng rất khó v́ Nhật có lực lượng tầu ngầm để pḥng thủ rất mạnh và có 40 ngàn binh sĩ Mỹ đang đóng ở đó nên rất khó cho TQ.
GS Nguyễn Mạnh Hùng
Khi Trung Quốc mang tàu ra th́ hành động chỉ mang tính biểu tượng mà người Mỹ gọi là brinkmanship tức là đi đến vực thẳm mà không vào vực thẳm… để xem anh nào nhắm mắt trước.
Trong một bài viết của tôi về vấn đề Biển Đông, tức là biển Nam Trung Hoa th́ người Nhật biết rơ Trung Quốc muốn dùng chính sách nào để khiến các bên đối lực với họ bị mệt đi, mệt quá phải buông lúc ấy th́ anh Mỹ phải buông theo. Tức là “fatigue”, nó cứ ấn măi khiến ḿnh chùn tay th́ nó tiến lên. Tuy nhiên trong trường hợp của Nhật th́ có lẽ họ sẽ không chùn tay.
Mặc Lâm: Đối với kinh nghiệm của nước Nhật th́ Việt Nam lănh hội được ǵ và áp dụng ra sao khi nội lực phân tán, mất đoàn kết và vũ khí lại quá yếu so với Trung Quốc?
GS Nguyễn Mạnh Hùng: T́nh trạng Việt Nam th́ khó hơn. Trong bài báo tôi vừa nói trong Global Times nhà b́nh luận Trung Quốc người ta vạch rơ, thứ nhất Trung Quốc ngày xưa không nghĩ đến biển, ngày nay họ là quốc gia lớn rồi nên sự phát triển của họ cần nhiên liệu nên do đó phải cần đến biển. Việc này là điều tự nhiên thôi.
Nếu nh́n về phía Bắc vùng biển Hoa Đông (East Sea) th́ vùng này có Nhật Bản, Cao Ly (Hàn Quốc), liên minh giữa Nhật với Mỹ cho nên con đường này rất khó mà ra. Thứ hai nh́n về phía Ấn Độ dương th́ vùng biển này xa Trung Quốc mà Ấn Độ th́ rơ ràng không chịu Trung Quốc đe dọa. Chỉ c̣n đường đi qua Miến Điện th́ nước này đă đổi ư rồi… Ông tác giả này kết luận chỉ c̣n một con đường ra được là Biển Nam Trung Hoa thôi. V́ thế vùng biển này bị chặn mạnh nhất là Việt Nam và Philippines. Nhất là Việt Nam cho nên nếu nó ấn Việt Nam theo giải pháp “fatigue” để cho mệt rồi buông tay th́ họ sẽ có thể chiếm được. Đó là chính sách họ áp dụng cho Việt Nam ngày nay.
Việt Nam muốn chống lại th́ dĩ nhiên phải có chiến thuật mềm dẻo, nhượng bộ họ họăc là phải t́m cách đối lực. Mà đối lực th́ họ vẫn c̣n nghi ngờ Mỹ. Giữa Việt Nam và Mỹ hiện nay quan hệ quốc pḥng chưa đi tới mức độ đó. Ngoài ra phải có nội lực th́ nội lực hiện nay Việt Nam rất yếu.
Mặc Lâm: Xin cám ơn giáo sư.
Bookmarks