Giới khoa học lên án thí nghiệm tạo ra em bé đổi gien tại TQ
[CENTER][I][IMG]https://o.aolcdn.com/images/dims3/GLOB/crop/3426x1799+0+377/resize/1200x630!/format/jpg/quality/85/https%3A%2F%2Fmedia-mbst-pub-ue1.s3.amazonaws.com%2Fcreatr-images%2F2018-11%2Fec25b2e0-f188-11e8-bfff-76a1d0e9791a[/IMG][/I]
[/CENTER]
[COLOR=#2f4f4f][B]
Vụ một nhà khoa học Trung Quốc tuyên bố đă tạo ra được 2 em bé chỉnh sửa gien đầu tiên trên thế giới đă bị các nhà khoa học ngay tại Trung Quốc và trên thế giới đồng loạt lên án, xem đây là một hành động « [I]trái với đạo lư[/I] » và « [I]nguy hiểm [/I]».[/B][/COLOR]
Trong một đoạn video được công bố ngày 26/11, nhà nghiên cứu Hạ Kiến Khuê tuyên bố cặp em bé song sinh đă ra đời vài tuần trước. Ông nói các em đều có ADN được chỉnh sửa để kháng nhiễm HIV.
Thông tin này châm ng̣i một cuộc tranh căi dữ dội trong cộng đồng học thuật. Một số chuyên gia hoài nghi kết quả cuộc thử nghiệm của ông Hạ.
Nhiều nhà khoa học lên án chương tŕnh thí nghiệm vi phạm các chuẩn mực đạo đức. Thử nghiệm biến đổi gen trên con người và các yếu tố có khả năng di truyền vẫn c̣n bị cấm tại nhiều nước.
Nghiên cứu của ông Hạ Kiến Khuê đă vấp phải vô số chỉ trích từ giới học giả và các học viện ngay tại Trung Quốc. Nhiều người đặt dấu hỏi về tính xác thực trong các tuyên bố táo bạo của nhà khoa học từng làm việc ở Stanford, Mỹ.
[CENTER][IMG]http://www.sabcnews.com/sabcnews/wp-content/uploads/2018/11/SABC-News_He-_Jiankui_Reuters.jpg[/IMG]
[I]Nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê (He Jiankui), đang giới thiệu cuốn sách của ông, tựa "Gien của con người", Thẩm Quyến, Quảng Đông, ngày 04/08/2016 REUTERS[/I]
[/CENTER]
Hôm 26/11/2018, trên mạng Youtube, bác sĩ Hạ Kiến Khuê ( He Jiankui ), giáo sư của Đại học Khoa học và Công nghệ Phương Nam, thành phố Thẩm Quyến, thông báo là cách đây vài tuần, 2 em bé song sinh có gien được chỉnh sửa để miễn nhiễm virus SIDA đă chào đời. Ông nói thêm rằng bố của 2 em bé này là một người bị nhiễm HIV. Các nhà khoa học Trung Quốc đặt tên cho 2 bé gái được chỉnh sửa gien là “Lulu" và "Nana”.
Giáo sư Hạ Kiến Khuê cho biết ông đă sử dụng kỹ thuật CRISPR-Cas9, c̣n gọi là kỹ thuật « cắt dán gien », cụ thể là cắt bỏ và thay thế một phần bộ gien, giống như ta sửa lỗi đánh máy trên máy vi tính. « Lulu » và « Nana » được sinh ra bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm từ một phôi đă được chỉnh sửa gien trước khi được cấy vào tử cung của người mẹ.
Thật ra th́ kỹ thuật CRISPR-Cas9 đă có từ lâu, nhưng cho tới nay, chưa một nhà khoa học nào dám sử dụng trên con người, v́ không ai có thể dự đoán được tác động của việc chỉnh sửa gien như vậy.
Hiện giờ chưa có nguồn tin độc lập nào xác nhận thông báo nói trên, v́ kết quả thí nghiệm của nhóm giáo sư Hạ Kiến Khuê chưa được đăng trên một tạp chí khoa học nào. Thực hư thế nào chưa biết, nhưng thông báo của Hạ Kiến Khuê đă gây phản ứng mạnh từ giới khoa học tại Trung Quốc, kể cả từ những đồng nghiệp của vị giáo sư này trong Đại học Khoa học và Công nghệ Phương Nam.
Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde gởi về bài tường tŕnh:
« [I]Chính Hội nghiên cứu sinh học tế bào Trung Quốc là tổ chức đầu tiên lên tiếng. Trong một thông báo với những lời lẽ nghiêm khắc, hiệp hội đặt trụ sở tại Thượng Hải cho rằng cuộc thí nghiệm này là trái với các chuẩn mực đạo đức, là một hành động cá nhân nguy hiểm, giống như là vượt qua một đường dây điện cao thế. Họ yêu cầu phải trừng phạt tác giả cuộc thí nghiệm này.[/I]
[I]Giới học giả cũng có phản ứng tương tự. Trong một bức thư ngỏ công bố hôm qua, hàng trăm nhà nghiên cứu đă lên án một dự án hoàn toàn không tuân thủ các nguyên tắc của đạo lư y sinh học và xem hành vi của bác sĩ Hạ Kiến Khuê là điên rồ. [/I]
[I]Nhà sinh học của Đại học Khoa học và Công nghệ Phương Nam, thành phố Thẩm Quyến dường như cũng đă bị chính pḥng thí nghiệm của ông bỏ rơi. Cựu giám đốc bệnh viện tư Harmonicare, nơi mà Hạ Kiến Khuê làm nghiên cứu, khẳng định là ông không hề kư giấy cho phép cuộc thí nghiệm. [/I]
[I]Vụ này cũng đă bị công luận Trung Quốc lên án. Sau khi hoan nghênh một bước tiến quan trọng của nền khoa học Trung Quốc, các mạng xă hội hôm nay đă thay đổi thái độ hoàn toàn. Nhiều cư dân mạng bày tỏ quan ngại cho t́nh trạng sức khỏe của « Lulu » và « Nana », hai em bé song sinh mà bác sĩ Hạ Kiến Khuê đă chỉnh sửa gien để, theo ông, giúp cho hai bé này được miễn nhiễm suốt đời với virus HIV.[/I] »
Nhiều nhà khoa học trên thế giới chỉ trích gay gắt dự án thí nghiệm của ông Hạ. Nhiều chuyên gia đầu ngành về nghiên cứu di truyền nói ông Hạ và cộng sự đă hành động thiếu trách nhiệm v́ những em bé được điều chỉnh gen sẽ đối mặt với vô số rủi ro mà khoa học không thể lường trước được.
Tiến sĩ Sarah Chan, thuộc đại học Edimbourg, được hăng tin AFP trích dẫn hôm nay, cho rằng thí nghiệm này gây ra «[I] những quan ngại nghiêm trọng về đạo lư[/I] ». Theo bà, việc giáo sư Hạ Kiến Khuê dường như cố t́nh thông báo kết quả thí nghiệm để gây ra tranh căi là một hành động « [I]vô trách nhiệm[/I] ».
Hơn nữa, theo lời giáo sư Dusko Ilic, một nhà nghiên cứu thuộc đại học King’s College, Luân Đôn, thí nghiệm của Hạ Kiến Khuê là hoàn toàn « [I]vô ích [/I]», bởi v́ khi một người nhiễm HIV mà được điều trị đúng cách th́ nguy cơ lây nhiễm cho em bé hầu như không có. Mặt khác, khả năng miễn nhiễm HIV nhờ chỉnh sửa gien «[I] dường như không phải tuyệt đối[/I] ».
“Những thông tin vừa qua về nghiên cứu điều chỉnh gen trong phôi thai người nhằm kháng nhiễm HIV là thiếu cơ sở khoa học, nguy hiểm và vô trách nhiệm”, Joyce Harper, giáo sư tại Đại học London, nhận định.
Hạ Kiến Khuê vẫn chưa có b́nh luận chính thức phản hồi các chỉ trích nhắm vào ḿnh
Điều chỉnh ADN người là vấn đề cực kỳ gây tranh căi trên thế giới. Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên giới khoa học Trung Quốc cho thử nghiệm công nghệ này trên phôi người.
Tháng 9/2017, các nhà nghiên cứu tại Đại học Tôn Trung Sơn đă sử dụng một phiên bản của công nghệ điều chỉnh gen, t́m cách chữa một đột biến thường xảy ra trong phôi người dẫn đến bệnh ở trẻ sơ sinh.
Cộng đồng học giả Trung Quốc cũng từng vấp phải nhiều vụ bê bối về gian lận kết quả nghiên cứu. Năm 2017, hơn 100 bài viết của các nhà nghiên cứu ở Trung Quốc đă bị rút khỏi một tạp chí khoa học danh tiếng v́ phát hiện vi phạm trong quá tŕnh phản biện khoa học.
[RIGHT][COLOR=#696969][I][B]RFI, ZingNews[/B][/I][/COLOR]
[/RIGHT]
Bất chấp tranh căi, Đại học Harvard vẫn sẽ tiếp tục nghiên cứu chỉnh sửa tế bào nguồn
[RIGHT][IMG]https://i.ibb.co/LhXjw2H/gene-editing.jpg[/IMG]
[/RIGHT]
[B]
Ngay cả khi vấn đề chỉnh sửa gen ở trẻ em được lôi ra mổ xẻ tại Trung Quốc th́ các nhà khoa học Mỹ vẫn đang cố gắng để thay đổi được tương lai của trẻ em.
[/B] Những nghiên cứu để hướng tới mục tiêu "cải thiện giống ṇi" này cũng đang được thực hiện tại Mỹ. Và chi tiết thêm th́, những thí nghiệm ấy sẽ được thực hiện ở Đại học Harvard.
Tại Viện Tế bào gốc, nhà khoa học về thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) tiến sĩ Werner Neuhausser cho biết, ông đang dự định bắt đầu sử dụng công cụ chỉnh sửa gen CRISPR để thay đổi mă DNA trong tế bào tinh trùng. Mục tiêu của ông chính là để xác định tính khả thi của việc giảm thiểu đáng kể khả năng mắc bệnh Alzheimer trong tương lai ở những đứa bé được thụ tinh trong ống nghiệm.
Điểm khác biệt ở đây so với công cuộc nghiên cứu tại Trung Quốc đó là không có phôi thai nào được sử dụng, tức là sẽ không có em bé nào được tạo ra, ít nhất là trong thời điểm hiện tại. Thay vào đó, các nhà nghiên cứu sẽ t́m cách để thay đổi cấu trúc DNA trong các mẫu tinh trùng lấy từ IVF Boston – một mạng lưới pḥng khám sinh sản trên toàn quốc. Đây mới chỉ là những nghiên cứu hết sức cơ bản, và sẽ không được công bố.
Tuy nhiên, mục đích cuối cùng mà những nghiên cứu này nhắm tới vẫn giống với dự án tương tự diễn ra ở Trung Quốc vừa qua. Nó vẫn sẽ dấy lên câu hỏi: liệu xă hội loài người có thực sự mong muốn những đứa trẻ với bộ gen được chỉnh sửa để ngăn ngừa bệnh?
Cách đây không lâu, khi mà những thông tin về đứa trẻ biến đổi gen đầu tiên được người ta truyền tai nhau th́ đó cũng là lúc làn sóng phẫn nộ từ các chuyên gia, cơ quan về y tế ập xuống đầu của Hạ Kiến Khuê – nhà khoa học Trung Quốc chịu trách nhiệm cho dự án này. Có nhiều bằng chứng cho rằng các thí nghiệm của anh là những hành vi phi đạo đức và hoàn toàn có thể gây hại cho đứa trẻ mà anh tạo ra. Cùng ḍng với dư luận, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Trung Quốc, Duyên B́nh, cũng lên tiếng cho rằng những ǵ mà anh đạt được đă "đi quá[I] những chuẩn mực về đạo đức[/I]", rằng đây là việc "[I]không thể chấp nhận được và có khả năng gây hoang mang cho dư luận[/I]".
Nhưng chúng ta cứ mải mê tự cuốn ḿnh theo ḍng chảy dư luận để rồi quên mất cái gọi là hiện thực mà dự án này đă vạch ra. Đó chính là: công nghệ dùng biến đổi di truyền nay đă không c̣n là khoa học viễn tưởng. Công nghệ này đang phát triển rất nhanh, nó sẽ sớm có những đặc điểm để dần trở nên an toàn hơn và những ứng dụng mở rộng hơn nữa.
Đó chính là thông điệp được gửi đi ở Hội nghị Chỉnh sửa gen diễn ra ở Hông Kông vào thứ Tư ngày 28/11 bởi George Daley thuộc Đại Học Y Harvard. Điều bất ngờ trong bài phát biểu của ông chính là thay v́ lên án việc làm của Hạ Kiến Khuê th́ ông lại cho rằng đây chỉ là một lối rẽ sai trên con đường đúng. Ông nói: "[I]Có thể nói rằng ví dụ đầu tiên về việc chỉnh sửa gen ở người thông qua sửa đổi tế bào nguồn là một bước đi chệch hướng, song không thể v́ vậy mà chúng ta lại tự vùi đầu ḿnh vào đống cát được. Hiện tại chính là thời điểm để chúng ta bắt đầu vạch ra một lộ tŕnh thực tế cho những chuyển đổi lâm sàng[/I]".
Cụm từ "chỉnh sửa tế bào nguồn" mà Daley nhắc tới chính là chỉnh sửa tinh trùng, tế bào trứng hoặc bào thai. Cũng tại hội nghị này, nhiều ư kiến trái chiều với ông đă được nêu ra nhưng đều bị phản biện dữ dội bởi ban lănh đạo hội nghị. Và cuối cùng họ kết thúc hội nghị với một tuyên bố cứng rắn: các dự án y học táo bạo đừng nên chùn bước.
Daley khẳng định: "[I]Rơ ràng đây chính là công nghệ biến đổi tiên tiến với những ứng dụng tuyệt vời cho lĩnh vực y học[/I]".
[CENTER] [IMG]https://i.ibb.co/ThJ5WKN/gene-editing-2.jpg[/IMG]
[/CENTER]
[B]
Dự án tại Harvard[/B]
Daley cho rằng chúng ta có thể sử dụng biện pháp biến đổi tế bào nguồn để nhằm định h́nh tương lai của sức khỏe con cháu chúng ta. Cũng bằng phương thức này, chúng ta có thể loại bỏ các đột biến gây ung thư và xơ nang ở trẻ em. Không chỉ vậy, các chỉnh sửa di truyền khác cũng có thể giúp trẻ em chống lại các căn bệnh thông thường. Daley đă tự lập ra một danh sách những gen có thể được chỉnh sửa, trong đó có một gen với tên gọi là CCR5.
Bên cạnh những nghiên cứu của Daley, Neuhausser cho biết rằng trong vài tuần tới ông và đồng nghiệp của ḿnh là Denis Vaughan sẽ tiến hành chỉnh sửa tinh trùng để thay đổi một gen có tên là ApoE, đây là gen có mối liên quan đặc biệt tới nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Theo thống kê th́ bất ḱ ai được thừa hưởng hai bản sao của gen này th́ sẽ có nguy cơ mắc Alzheimer lên tới 60%.
Neuhausser dự đoán rằng không lâu nữa, các phôi thai có thể sẽ được phân tích, chọn lọc cẩn thận, và đôi khi là sẽ được chỉnh sửa bằng CRISPR trước khi được đưa vào cơ thể thai phụ. Ông cho biết: "[I]Trong tương lai, người ta sẽ tới những pḥng khám để làm các bài kiểm tra về gen và t́m cách để tạo ra được đứa con khỏe mạnh nhất mà ḿnh có thể. Tôi tin rằng đó là lúc người ta coi trọng việc pḥng ngừa bệnh hơn là việc sinh sản[/I]".
Để tạo ra được những thay đổi về DNA bên trong tế bào tinh trùng, nhóm nghiên cứu hiện đang sử dụng một phiên bản mới hơn của CRISPR có tên là chỉnh sửa cơ sở. Phương thức này được phát triển bởi một nhà khoa học khác của Harvard là David Liu. Thay v́ phá vỡ chuỗi xoắn kép, phương thức chỉnh sửa cơ sở có thể đảo ngược một chữ cái di truyền, ví dụ như từ G sang A chẳng hạn. Chỉ cần một chỉnh sửa đơn giản này đă có thể giảm thiểu được phần lớn nguy cơ mà gen ApoE mang lại.
[CENTER][IMG]https://cdn.stemcell.com/media/images/pages/crispr/genome-editing-banner.jpg[/IMG]
[/CENTER]
[B]
Những phản ứng dữ dội[/B]
Bạn biết điều ǵ khó khăn nhất lúc này là ǵ không? Đó chính là nói chuyện với những nhà báo về việc biến đổi tế bào nguồn trong khoảng thời gian nhạy cảm như này. Song, Neuhausser chưa hề có ư định từ chối việc tiết lộ những diễn biến trong pḥng thí nghiệm.
Một trong những lí do dẫn tới sự phản đối thí nghiệm diễn ra tại Trung Quốc chính là sự thiếu minh bạch. Toàn bộ thí nghiệm này đă được thực hiện một cách bí mật, phớt lờ những điều luật cấm đoán của chính quốc gia này. Neuhausser cho rằng: "[I]Vấn đề nằm ở chỗ chẳng có ai đang chơi theo luật lại cảm thấy thích một kẻ dùng cách lách luật để vượt lên trước cả. Tôi tin rằng đó là nguyên do chính. Bản thân nghiên cứu ấy không hề gây tranh căi, mà chẳng qua là do những người khác muốn nó phải biến mất mà thôi[/I]".
Cuộc tranh luận về vấn đề này rồi cũng đă tới tai những người làm luật ở Mỹ. Cục trưởng Cục Quản lí Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ, ông Scott Gottlieb, đă có ḍng tweet thể hiện quan điểm rằng "[I]có những người đang tận dụng khoa học theo những chiều hướng không thể chấp nhận được, và những người như thế nên phải được loại bỏ. Ở đây tôi xin chỉ đích danh những nghiên cứu về việc sử dụng CRISPR trong việc chỉnh sửa phôi thai và tế bào nguồn[/I]". Không những vậy, trong cuộc phỏng vấn với [I]BioCentury[/I], ông c̣n mở rộng thêm rằng việc cấm đoán và hạn chế nên phải được áp đặt lên tất cả những tế bào "[I]có khả năng sinh sản[/I]".
Tuy vậy, lúc này Gottlieb chẳng thể cấm đoán bất ḱ ai đang làm các nghiên cứu tương tự cả. Bởi tinh trùng hay những tế bào phôi thai IVF hầu như chẳng có bất ḱ quyền pháp lí nào ở Mỹ. Song, ông hoàn toàn có thể đe dọa giới khoa học, cản trở công việc của họ và đẩy các hoạt động nghiên cứu ra nước ngoài.
Nhưng chưa cần tới những hành động ǵ thêm của Gottlieb th́ Neuhausser cũng đă vướng phải đủ thứ giới hạn rồi. Ở Mỹ, việc gây quỹ cho việc nghiên cứu phôi thai từ Viện Sức khỏe Quốc gia là điều không được phép. Không những vậy, tại Massachusetts và một vài bang khác, việc tạo ra phôi thai dù là để nghiên cứu, học tập thôi cũng đă là phạm pháp. Điều này có nghĩa là nếu nhóm nghiên cứu cần thực hiện bước kiểm tra khả năng tạo phôi thai của một tinh trùng CRISPR th́ họ sẽ không được phép thực hiện nó tại Boston. Neuhausser đă phải bay sang Trung Quốc vào tháng trước để t́m cách chế tạo phôi thai nghiên cứu, nhưng cho tới nay th́ chẳng kế hoạch nào đem lại được kết quả.
Và thế là ApoE vẫn chỉ là một món đồ chơi trong pḥng thí nghiệm, nó vẫn chỉ là thứ để người ta thử nghiệm công nghệ mới và tiềm năng của nó. Chúng ta cũng chẳng thể chắc rằng liệu những thay đổi này có làm giảm bớt được nguy cơ mắt Alzheimer cho đứa trẻ ở phần sau của cuộc đời chúng hay không. Tuy rằng ApoE có mối liên hệ mạnh mẽ tới những chứng bệnh về năo bộ nhưng chúng ta vẫn chẳng có bằng chứng vững chắc nào cho rằng ApoE chính là nguyên nhân gây bệnh.
Song những lợi ích của việc hạn chế nguy cơ mắc Alzheimer và các đột biến gây bệnh Lou Gehrig vẫn luôn là thứ hấp dẫn những nhà khoa học. Neuhausser luôn mong muốn rằng trong tương lai, việc cải thiện bộ DNA của tinh trùng hoặc tế bào phôi thai sẽ trở thành một điều được mọi người chấp nhận và sử dụng như một liệu pháp phổ thông.
Nói thêm về tương lai của liệu pháp này, Alan Penzias, một nhà nội tiết học đồng thời là người giám sát nghiên cứu tại Boston IVF, cho rằng: "[I]Câu hỏi lớn ở đây là khi nào thời điểm hoàng kim của những liệu pháp này mới đến. Ở đây, tôi xin thành thực trả lời luôn rằng chúng ta chỉ c̣n cách khoảng thời gian ấy vài năm thôi. Lúc đó liệu pháp này chính là thứ mà ai cũng muốn sử dụng, và chúng tôi th́ mong muốn nó sẽ được sử dụng một cách có trách nhiệm[/I]".
[B]
Bảo tồn giống ṇi[/B]
Với Boston IVF, Neuhausser đă thực hiện một bài khảo sát nhắm vào đối tượng là các bác sĩ và hàng trăm bệnh nhân để hiểu suy nghĩ của họ. Và kết quả là nếu để sử dụng cho mục đích chữa bệnh th́ đa số mọi người tham gia khảo sát đều bày tỏ sự đồng ư.
Có người c̣n cho rằng liệu pháp này sẽ được sử dụng để tăng chiều cao hay thay đổi màu mắt, vẫn có một phần nhỏ cho rằng đây là những mục đích tốt. Neuhausser thú nhận rằng đây là việc không thể tránh khỏi, rằng "[I]giống như công nghệ vậy, sẽ có những người sử dụng nó sai cách. Nhưng quan trọng là khi chúng ta quay trở lại với hướng tiếp cận ban đầu và chấp nhận rằng việc này có tiềm năng to lớn song rủi ro của nó th́ cũng chẳng kém. Đây chính là lúc vấn đề nảy sinh, khi người ta lo sợ về một điều ǵ đó, họ sẽ dẹp quách nó đi. Đây chính là lí do tại sao mọi người lại lo sợ rằng nó sẽ khiến mọi người phải đau khổ[/I]".
Các nhà nghiên cứu tại Harvard c̣n một lư luận nữa dành cho những ai tin rằng những thí nghiệm kiểu này cần được dừng lại. Họ có thể cho rằng chỉnh sửa tế bào nguồn chính là một công nghệ quan trọng cần có của nền văn minh.
Điều ǵ sẽ xảy ra nếu một loại vrus giết người mới xuất hiện và tiêu diệt cả nhân loại? Nếu lúc đó không có vacine, và chỉ có một vài người sống sót được nhờ vào hệ gen của họ giống như đại dịch Cái chết đen diễn ra vào thời trung cổ. Nh́n vào viễn cảnh ấy, liệu chúng ta có muốn từ chối việc tạo ra liều thuốc giải cho các thế hệ tiếp theo không?
Đây cũng chính là câu hỏi mà Neuhausser đặt ra tại hội nghị diễn ra tại Hông Kông: "[I]Đây chính là công nghệ giúp chúng ta cứu lấy giống ṇi[/I]". Daley cũng lấy đây là một tác dụng tiền năng của liệu pháp này đối với những chứng bệnh mới trong tương lai. Ông cho rằng: "[I]Chúng ta là một giống ṇi luôn cần phải duy tŕ sự linh hoạt đối với bất ḱ mối đe dọa nào trong tương lai, đó chính là lí do tại sao chúng ta cần phải kiểm soát được sự di truyền[/I]".
[RIGHT][COLOR=#808080][I][B]TT (VNReview)
[/B][/I][/COLOR][/RIGHT]
[CENTER][COLOR=#808080][I][B][IMG]https://i.postimg.cc/RVRQtgM3/christmas-tree.gif[/IMG][/B][/I][/COLOR]
[/CENTER]
